سوغات قم را بشناسید - هولی

قمیکی از شهر های بسیار مهم ایران است که بارگاه مقدس حضرت معصومه (ع) نیز در این شهر قرار گرفته است. این شهر دارای سوغاتی های متنوعی است که محبوب ترین آن ها سوهان است که همه ما با طعم آن آشنایی داریم. اما این شهر سوغاتی های خوشمزه و صنایع دستی دیگری نیز داراست که در ادامه به آنالیز آن ها خواهیم پرداخت.

سوهان

سوهان گونه ای شیرینی ایرانی و به سخن دیگر، نوعی حلوا است که از جوانه گندم تهیه می شود.تاریخچه دقیق اولین سوهان در شهر قم به دوره قاجار نسبت داده می شود؛ حلوایی که در سال های 1289 تا 1290 هجری خورشیدی هنگامی که قرار بود صحن عقیق بارگاه حضرت معصومه در شهر مقدس قم افتتاح شود.

بلیط هواپیما در طاهاگشت

بزرگان قم اقدام به برگزاری مراسم باشکوهی جهت افتتاح به عمل آوردند و قرار بود ناصرالدین شاه خود برای افتتاح حاضر شود، ولی براساس مقتضیات زمان به خصوص مسائل امنیتی آن موقع، ناصرالدین شاه جانشینی (رئیس ایل قاجار) را به جای خود جهت مراسم افتتاح به قم فرستاد.

در هنگام برپایی مراسم با توجه به آداب و رسوم آن دوره هر یک از بزرگان شهر جهت احترام هدایایی را به نماینده شاه از قبیل صنایع دستی و … پیشکش کردند و در این بین یکی از بزرگان به نام ملاابراهیم شماعی جهت پیشکش حلوایی که به آن شکر افزوده شده بود، به رئیس ایل قاجار تقدیم کرد که ایشان پس از صرف ناهار این شیرینی را میل نمود که با ذائقه اش خوش آمد و با توجه به گفته ها، گفت که این شیرینی همانند سوهانی که آهن را می برد، غذای مرا برید و هضم کرد. وی درخواست کرد که از این شیرینی مطبوع برای شاه با خودخواهم برد. به این ترتیب از آن موقع نام سوهان بر روی این حلوا گذاشته شد و پس از آن فراوری و مصرف سوهان آغاز شد؛ که در ابتدا مخصوص بزرگان و اشراف بود.

امروز در قم تنها یک نوع سوهان وجود ندارد، سوهان های متنوع در شکل ها و مزه های مختلف در مغازه های قم به فروش می رسد و هر فردی با هر ذائقه ای می تواند سوهانی باب میل خود را خریداری کند. ازجمله سوهان های متنوعی که در این شهر عرضه می شود می توان به سوهان عسلی، سوهان کنجدی، سوهان لقمه ای، سوهان تخته ای، سوهان بادامی، سوهان آجیلی، سوهان گزی، سوهان کره ای و انواع طعم ها و شکل ها اشاره نمود.

حلوا

حلوا یکی از خوراکی های سنتی ما ایرانی ها است و تقریبا در هر شهری می توان یک نوع حلوای محلی مخصوص به همان شهر را پیدا کرد. شهر قم هم حلوای سنتی مخصوص به خود را دارد. پخت بسیاری از حلواهای استان مرکزی در قم هم رایج است. حلواهای مختلفی در قم پخته می شود که از آن جمله می توان به حلوای کنجدی، شاه دانه و ارده اشاره نمود.

نان کسمه

کسمه از جمله شیرینی هایی است که در استان قم تهیه می شود. شیرینی لذیذ که معمولا مادربزرگ ها درون تنورهای خانگی طبخ می کردند. امروزه نیز شیرینی پزان بعضی از مناطق این استان، کسمه را درون تنور تهیه می نمایند که بسیار لذیذ است. آن ها برای پخت آن از آرد، شیره یا شکر، زعفران، تخم مرغ و زردچوبه استفاده می نمایند.

نان شیرینی محلی قم

نان شیرینی یکی از نان های پرطرفدار استان قم به شمار می آید. در ایام نوروز بازار طبخ و فروش آن داغ است. شیرینی پزی های استان قم، با استفاده از روغن، شیر، شکر، کنجد و زعفران این شیرینی را طبخ می نمایند.

صنایع دستی

بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی با صنایع دستی قم آشنایی ندارند و به دلیل همین عدم شناخت، از صنایع دستی این شهر استقبال زیادی نمی شود. ازجمله صنایع دستی قم می توانیم به قالی دست باف، خرمهره سازی، معرق کاری، مروار بافی و بسیاری از صنایع دیگر اشاره نمود.

خرمهره سازی

خرمهره یکی از معروف ترین صنایع دستی و سوغات شهر قم است که ساخت آن از گذشته های دور تا به امروز همچنان پابرجا است. خرمهره سنگ های آبی رنگ یا فیروزه ای هستند که بیشترین کاربرد آن ها برای دفع چشم زخم است، دلیل استفاده از رنگ آبی ملایم آرامش بخش بودن و علت دیگر این است که به اعتقاد گذشتگان دفع نماینده انرژی های منفی است. ریشه ساخت خرمهره به 5000 قبل بازمی شود و در دوران هخامنشیان و اشکانیان بسیار مورد استفاده بود. همچنین در مصر هم از قدمت طولانی برخوردار است و شواهد نشان از آن دارد که این سنگ ها ابتدا در ایران فراوریشده و سپس توسط شاهزاده ایرانی به عنوان هدیه به مصر برده شد. خرمهره تنها در ایران کاربرد ندارد و در کشورهای خارجی همچون آلمان از این هنر استقبال شده است و خرمهره را به نام شهر قم می شناسند، به گونه ای که به آن تکنیک قم می گویند.

رد پای این هنر را تا 6000 سال پیش در کوره های مس در اطراف قم یافته اند. در حال حاضر تنها یک فراورینماینده خرمهره در دنیا وجود دارد که در قم است. در نمایشگاه Expo 2000 هانوور آلمان با عنوان مروارید فیروزه ای ایران باستان ثبت شده است. این هنر در کتاب موزه نیویورک با عنوان Qom technique معرفی شده است.

قالی

قالی های دستبافت قم یکی از مشهورترین صنایع دستی قم است. اگر سری به تیمچه فرش فروشان بازار قم بزنید، می توانید انواع فرش های زیبای قم را ببینید و به قدمت این هنر زیبا پی ببرید. فرش و قالی قم ازنظر رنگ، نوع بافت، پرز و الیاف نمای کلی از فرش ایران را نشان می دهد و ترکیبی از تمام سبک های ایران است.

فرش قم

همچنین جنس آن ها بیشتر از ابریشم، پشم و کرک است و ازنظر جنس تاروپود به گل ابریشم و چله ابریشم معروف اند. از دیگر ویژگی ها می توان به طرح های به کار رفته در آن ها مانند بته ای، شکارگاه، جوشقانی، لچک ترنج، محرمان، شاه عباسی، بندی خشتی و … اشاره نمود.

معرق

یکی دیگر از صنایع دستی و سوغات قم تابلوهای معرق است؛ که هنرمندان حاذق به آفریدن آن مشغول هستند. در معرق کاری روی چوب طرح سنتی را ایجاد می نمایند و توسط چکش، قلم و وسایل نجاری داخل آن را خالی می نمایند، سپس جای خالی را با چوب های رنگی، فلزی، سنگی، سرامیکی و صدفی پر می نمایند.

مروار بافی

مروار بافی یکی از هنرهایی است که در شهرهای دیگر ایران هم به چشم می خورد. مروار بافی نوعی بافت حصیر است که ترکه مورد استفاده در آن مروار است و در اطراف تهران، ملایر، کرج و … به عمل می آید. روش کار مروار بافان به این صورت است که مروار را پس از تمیز کردن در آب جوش می گذارند و سپس لایه رویی آن را می گیرند و به شکل سبد، ظروف، مبل و … می بافند. این هنر در شهر قم قدمت چندانی ندارد و یکی از صنایع دستی نوپا است.

نقاشی سنتی

هنرمندان زیادی در شهر قم مشغول خلق طرح های زیبایی بر چوب، شیشه، سفال، چرم و چینی هستند. این آثار هنری جلوه زیبایی دارند که می توان جلوه آن را در گوشه و کنار شهر قم دید. طرح های موردعلاقه نقاشان قم اسلیمی، نقوش ختایی، منظره، شکارگاه، گل و جانوران مختلف هستند؛ که هر به بیننده ای را بر اساس سلیقه اش به خود جذب می نماید.

مقالات بیشتر بخوانید :

لمینت دندان کامپوزیت دندان ایمپلنت ارتودنسی