راز های ناگفته یک صندوق ، حمایتی که هنرمندان از دولت طلب دارند - هولی

به گزارش گروه فرهنگی خبرنگاران، یکی از مهم ترین و حاشیه سازترین مسائلی که اهالی فرهنگ و هنر چه در گذشته و چه در سال های اخیر با آن رو به رو بوده و هستند، فقدان یک صندلی مناسب شغلی در قوانین دولتی است که تا به امروز به آنها آسیب های فراوانی وارد نموده که چه به لحاظ اجتماعی و چه به لحاظ صنفی شرایط بسیار سختی را پیش رویشان قرار داده است.

در همین چند سال وعده ها و قراردادها و تفاهم نامه های متعددی به امضا رسید اما متاسفانه آنطور که باید مورد توجه دولتمردان قرار نگرفت تا کلاف پیچیده صندلی شغلی هنرمندان و اهالی فرهنگ همچنان پیچیده و سردرگم باقی بماند.

فقدان برخورداری از مزایای یک فرد شاغل از منظر قانونی، یکی از مهم ترین و استراتژیک ترین مواردی است که اکنون اهالی فرهنگ و هنر با آن روبه رو هستند و با توجه به رشد و گسترش فعالیت های این عرصه در تمام سطوح آن، نگرانی های موجود در این صنف را افزایش داده، نگرانی هایی که به طور حتم با پرداخت مستمری های بسیار ناچیز در برابر تورم سرسام آور و اوضاع اقتصادی این سال ها و مواردی شبیه به آن حل نشده و ضرورت دارد تا در این زمینه فکری اساسی بر پایه قوانین و مقررات موجود و البته مصوبات مجلس شورای اسلامی شود.

به هر ترتیب آنچه معین است اینکه این سال ها، سال های خوبی برای هنرمندان، اهالی فرهنگ و فعالان رسانه ای در جهت تامین امنیت شغلی شان نبوده است؛ از یک سو تعطیلی پروژه های فرهنگی هنری به جهت مسائل اقتصادی و شیوع بیماری کووید 19 و از سوی دیگر فقدان قوانین مناسب برای استخدام نیروهای فرهنگی و هنری در مجموعه های دولتی و غیردولتی مرتبط با فرهنگ و هنر که جای بازنگری اساسی دارد، موجب شده که شرایط روشنی را برای تامین امنیت شغلی و بهبود اوضاع هنرمندان توانیم ترسیم کنیم.

در این شرایط مجموعه ای به نام صندوق اعتباری هنر از مجموعه های تابعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سال های زیادی است برای حمایت از هنرمندان، نویسندگان و روزنامه نگاران تاسیس شده و در این سال ها نیز به تناسب افزایش تعداد هنرمندان و اهالی فرهنگ با چالش های زیادی رو به رو بوده که قطعاً مباحث مرتبط با بیمه تامین اجتماعی، بیمه تکمیلی، برخورداری از تسهیلات اقتصادی و اخیراً هنر کارت از اصلی ترین این مباحث بوده اند.

صندوق اعتباری حمایت از نویسندگان، روزنامه نگاران و هنرمندان یا همان صندوق اعتباری هنر 12 مرداد ماه سال 1382 با هدف حمایت از اهالی فرهنگ، هنر و رسانه کشور بنا به پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی براساس تکلیف برنامه سوم توسعه و در راستای سیاست انتقال بخشی از تصدی های دولتی با تصویب هیات وزیران رسماً تشکیل شد.

این مجموعه فعالیت خود را از فروردین ماه 1383 در ساختمانی متعلق به موسسه فرهنگ و توسعه واقع در خیابان آرژانتین آغاز کرد. در نخستین سال فعالیت 756 نفر از اهالی فرهنگ، هنر و رسانه کشور به عضویت این صندوق درآمدند. البته بر اساس آنچه در معرفی این مجموعه عنوان شده، صندوق موسسه ای غیردولتی و غیرانتفاعی دارای شخصیت مستقل است که زیر نظر هیات امناء اداره شده و در حال حاضر سید عباس صالحی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، محسن جوادی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسین انتظامی معاون وزیر و رییس سازمان سینمایی کشور، محمد خدادی معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سید مجتبی حسینی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرتضی کاظمی مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور اقتصاد فرهنگ، جلال رسول اف مدیرعامل سابق بانک آینده، مجید قاسمی مدیرعامل بانک پاسارگاد و مهدی کرباسیان مدیرعامل سابق موسسه ایمیدرو اعضای هیات امنا را تشکیل می دهند. این در حالی است که سید حسین سیدزاده مدیرعامل، وحید باقری حیدرآبادی نایب رییس هیات مدیره، منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما، شهرام گیل آبادی مدیرعامل خانه تئاتر، حمیدرضا نوربخش مدیر عامل خانه موسیقی نیز اعضای هیات مدیره را تشکیل می دهند.

ساماندهی حمایت از جامعه نویسندگان، روزنامه نگاران و هنرمندان و تبدیل حمایت های مقطعی متکی بر منابع اقتصادی مردمی و غیردولتی، حمایت از خلاقیت ها و نوآوری ها در حوزه فرهنگ و هنر و شناسایی، جذب و راهنمایی استعدادها در حوزه فرهنگ و هنر، جذب سرمایه ها و تامین منابع اقتصادی جدید برای توسعه فعالیت ها در حوزه فرهنگ و هنر، توسعه مرحله ای کمیت و کیفیت حمایت ها منطبق با اولویت بندی اعضاء و نیازها و افزایش تدریجی تعداد افراد تحت پوشش از اهدافی است که در وظایف قانونی صندوق اعتباری هنر تعریف شده اند.

در بحث حمایت های توسعه ای نیز ایجاد شرایط مساعد برای اعطاء تسهیلات اعتباری و وام بانکی جهت خلق آثار فرهنگی، هنری، سینمایی و مطبوعاتی، مشارکت در فراوری آثار فرهنگی هنری، سینمایی و مطبوعاتی با آن ها، یاری به اعضا برای دریافت وام و تسهیلات اعتباری به منظور ایجاد اشتغال، توسعه و اشاعه فرهنگ و رونق کسب و کارهای فرهنگی و هنری، ضمن دارا بودن توجیه اقتصادی کسب و کار و مشارکت در فراوری آثار فرهنگی و هنری، سینمایی و مطبوعاتی ثبت شده به منظور حمایت از پدیدآورندگان آن ها ضمن در نظر دریافت بعد اقتصادی از جمله مواردی است که روی آن در فعالیت های صندوق اعتباری هنر تاکید شده است.

صندوق اعتباری هنر در بخش حمایت های بیمه ای که شامل اعضایی است که هیچ گونه ارتباطی با بیمه نداشته باشند، موضوعاتی چون بیمه تامین اجتماعی، نقص عضو و از کارافتادگی، جبران خسارت غیرارادی، تسهیلات دریافتی جهت فعالیت های اقتصادی در عرصه های فرهنگی، هنری و مطبوعاتی، بیمه تکمیلی درمان، حوادث و عمر، حمایت های معیشتی و تامین آتیه، پرداخت مقرری یا یاری مستمری به افراد مشمول، یاری مستمری از کارافتادگی، یاری مستمری سالمندان، یاری هزینه معالجه، یاری های اقتصادی اضطراری به صورت بلاعوض و یاری ها و وام های ضروری (خرید مسکن، جعاله، هزینه تحصیلات، ازدواج و …) مورد توجه نهاده شده اند.

همین مواردی که اشاره گذرا به آن در این مقدمه ضروری به نظر می رسید، بهانه ای شد تا در ماه های سرانجامی دولت دوازدهم به سراغ سید حسین سید زاده مدیرعامل صندوق اعتباری هنر برویم تا از او درباره کم و کیف فعالیت های این مجموعه در چند ماه گذشته و به ویژه در دوران فراگیری بحران کرونا برویم. این تبادل نظر قطعاً بازتاب دهنده بخشی از اتفاقات و رویدادهای مرتبط با این نهاد زیر مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است اما به دلیل ارتباط مستقیمی که اصناف مختلف هنری با مدیریت مجموعه دارند می تواند پاسخ دهنده برخی از ابهاماتی باشد که طی ماه های اخیر بازتاب رسانه ای هم داشته است.

اگرچه همچنان باید پذیرفت که حضور یک صندوق با اعتبارات محدود در یک مجموعه عریض و طویل چون وزارت ارشاد با ساختار فعلی هیچ گاه جوابگوی مناسبی برای بهبود صندلی شغلی هنرمندان و اصحاب فرهنگ نیست و ضروری است تا مجموعه های ذی نفع با اتکا به الزامات قانونی و پشتیبانی های مجلس به فکر اجرایی شدن یک نظام صنفی واحد در حوزه فرهنگ و هنر باشند، شرایطی که در این چند ساله مطرح شد اما هیچ گاه عملی نشد.

آنچه می خوانید حاصل یک تبادل نظری صریح یک ساعت و نیمه با سیدحسین سیدزاده مدیرعامل صندوق اعتباری هنر است؛ آنچه بیان شد، موضوعاتی است که می تواند با ثبت در تاریخ رسانه ای کشور، دورنمایی کلی را از فعالیت این مجموعه به مخاطبان ارائه دهد.

* آقای سیدزاده بد نیست در همین ابتدا گزارش اجاقتصادی از فرایند فعالیت های انجام گرفته در مجموعه تحت مدیریتان طی این چند ماه را ارائه دهید. البته چندی پیش در نشست خبری که در فرهنگسرای نیاوران انجام شد، گزارش های لازم را ارائه داده بودید، پس مقصود من همین چند ماه اخیر مرتبط با روزهای کرونایی است که اتفاقاً فکر می کنم با چالش ها و واکنش های مثبت و منفی زیادی هم رو به رو بودید؟

بهتر است در همین ابتدا برای پاسخ به پرسش شما به ارائه گزارشی از فعالیت های صندوق با آغاز سال 1400 بپردازم. ما در فروردین ماه امسال بود که کارمان را با اهدای یک عیدی آغاز کردیم که بر اساس پرداخت مبلغ سه میلیون تومان در دو نوبت به تمامی هنرمندان دارای هنرکارت بود. این مبلغ هم برای هنرمندانی که دارای مدرک درجه یک هنری بودند به 5 میلیون تومان افزایش یافت. بعد از این پرداختی نیز ما پرداخت حق بیمه سه ماه اول امسال اهالی فرهنگ و هنرمندان را نیز تقبل کردیم که بر اساس آن حق بیمه رقمی نزدیک به 40 هزار نفر از تمامی افرادی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی صندوق اعتباری هنر هستند، توسط مجموعه صندوق پرداخت می شود.

در مجموع آنچه که ما در ابتدای امسال به عنوان فعالیت حمایتی انجام دادیم، رقمی معادل 170 میلیارد تومان بار اقتصادی داشت که برای آغاز سالی که بودجه آن چنانی در اختیارمان نبود می تواند دربرگیرنده تعهد بسیار بالایی باشد که قطعاً برای مجموعه صندوق اعتباری هنر افتخاری است که توانسته در حد و اندازه های خود به هنرمندان و اهالی فرهنگ و رسانه خدمت رسانی کند. البته شما به این فعالیت ها، در قالب بودجه تکلیفی صندوق برای پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی، حق بیمه تکمیلی، یاری هزینه های مستمری و وام های بلاعوض را هم اضافه کنید که آن با رقم 170 میلیاردی، رقمی حدود 190 میلیارد تومان می شود که واقعاً بودجه بالایی است.

من اکنون نمی خواهم به عنوان نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در صندوق اعتباری هنر از عملکرد آن دفاع کنم، اما ارقامی که درباره آن شرح دادم به قدری است که واقعاً پتانسیل تامین آن در کشور بسیار سخت است اما فقط به جهت این هدف کوشش کردیم تا مبلغ تامین شود چون واقعاً توجه ویژه ای به حوزه فرهنگ و هنر بوده است.

به هر حال شما رسانه ای هستید و همه چیز را رصد می کنید، بنابراین درباره این توجه ویژه، می توانم ادعا کنم در این سه سال با وجود اینکه بدترین شرایط اقتصادی را داشتیم و کرونا هم ماجرا را به یک فاجعه اقتصادی نزدیک کرد، ما با کمترین اعتراض صنفی درباره عملکرد خودمان روبرو بودیم. البته تا آنجا که به خاطر دارم موارد اعتراضی هم بود که در قالب نامه سرگشاده یا مصاحبه منتشر شده اما آنچه مایلم در اینجا روی آن تاکید کنم کوشش تمامی مجموعه صندوق اعتباری هنر برای حمایت حداکثری از اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه بوده که دوست دارم به این مساله توجه شود.

اکنون در ایستگاه سرانجامی فعالیت های مجموعه صندوق اعتباری هنری قرار داریم و خدا را شاکرم که به لطف کوشش همکارانم در این مجموعه و لطف مخاطبان دیگر، شاهد اعتراضات گسترده سابق، از سوی هنرمندان نیستیم. به هر حال در دوره ای که بنده عضو هیات مدیره صندوق بودم، شرایط دولت در شرایط بهتری بود و ما ارتباطات موثرتری داشتیم، اما در همان دوران نیز ما بارها شاهد اعتراضات گسترده ای از سوی هنرمندان و اعضای اصناف بودیم که درباره حق بیمه تامین اجتماعی و بیمه تکمیلی و مواردی از این دست انتقاد می کردند، اما برای من باعث افتخار و شادی است که به واسطه حمایت های وزارت ارشاد، کوشش همکاران، برنامه ریزی های اجرا شده و البته همراهی هنرمندان شریف کشورمان در صنوف مختلف هنری، فرهنگی و رسانه ای فضای کار به سمتی راهنمایی شد که اعتراضات صنفی در روبروه با عملکرد صندوق به حداقل برسد.

قطعاً و حتماً همچنان کاستی و نقص داریم و این اعتراف را می کنم که اعضا به خاطر کرونا خسته هستند و دیگر حوصله اعتراض را ندارند، اما امیدوارم ما شامل این یأس و خستگی نشده باشیم و این کمبود اعتراضات نشان از اقدامات ما باشد. البته این را هم می دانیم که در مجموعه اهالی حوزه های مختلف فرهنگ و هنر افرادی نیستند که به این سادگی کوتاه بیایند چرا که برای من این امری ثابت شده است که این بزرگواران برای احقاق حقوق صنفی خود تحت هیچ شرایطی کوتاه نیامده و نهایت کوشششان را برای رسیدن به هدف انجام می دهند. شرایطی که امیدوارم بنده و همکارانم خدمتگزار شایسته ای برای آنها بوده باشیم.

* انگیزه ای برای قرار دادن اصحاب فرهنگ و هنر در مقابل یک نهاد دولتی ندارم، اما طی این مدت شاهد بوده ام که چه در رسانه ها و چه در گپ وگفت های اداری و غیررسمی صندوق اعتباری هنر با چالش ها و واکنش هایی رو به رو بوده که برخی از آنها به اتفاقات خارج از مجموعه مدیریت صندوق باز می شود، چالش هایی که طبیعتاً مدیرعاملش را با مدیران وزارت ارشاد روبه رو می نماید و می تواند دربرگیرنده نکاتی باشد که اگر مایل باشید، بد نیست درباره برخی از این چالش ها هم صحبت کنیم...

من پیشنهاد می کنم مقداری این زاویه دید و تمرکز شما روی روبروه صندوق با وزارت ارشاد را کمی گسترده تر نموده و آن را به خارج از وزارت ارشاد تعمیم دهیم. ما اکنون در کشورمان بیش از 100 نهاد فرهنگی داریم که بسیاری از آن ها با بودجه های بسیار کلان در میدان فعالیت های فرهنگی و هنری کشور حضور دارند. اما پرسش من اینجاست. کدامیک از این مجموعه ها یک ریال اقدام حمایتی انجام می دهند؟ کدامیک از این مجموعه ها که از چشمه فرهنگ و هنر بهره برداری می نمایند، ساز و کار حمایتی داشته اند؟ در اینجا اصلاً منظورم این نیست که این نهادها بیایند و به هنرمند پول بدهند. من می گویم این نهادها حتی در مقابل حقوق اثری که فراوری می شود مسئول هستند.

اتفاقاً چندی پیش گروهی پیش من آمدند و انتقادی داشتند مبنی بر اینکه صداوسیما محصولاتشان را پخش می نماید بدون اینکه نه حمایتی داشته باشد و نه حتی برای پخش این آثار از این گروه اجازه بگیرند. جالب اینکه همین گروه از جمله مجموعه گروه های فعال در حوزه موسیقی آیینی مذهبی است که صداوسیما آثارشان را رایگان روی آنتن می برد. اینها و بسیاری از موارد دیگر همان چالشی است که شما سئوال می کنید.

به عبارتی باید چنین گفت که وقتی مایل به حمایت نیستید، حداقل آسیب نزنید. حداقل قواعد را خراب نکنید. اگر کسی در پروژه شما کار می نماید، آن هنرمند را در همان زمان فراوری بیمه کنید و پذیرای مسئولیت باشد. اینها موضوعاتی است که متاسفانه باید گفت تقریباً وجود ندارد و اکنون تبدیل به چالشی شده که باید فکری به حال آن کرد. به عبارتی می توان گفت هیچکدام از این مجموعه ها در هیچ شکلی حمایت نمی نمایند. بله این درست که فراوری می نمایند، اما به شرطی که این فراوری حرفه ای باشد، زیرا فراوری حرفه ای خودش حمایت محسوب می شود؛ ولی اگر غیرحرفه ای راهنمایی شود، همین به خودی خود آسیب زننده است.

من در این مدت چندین بار با خبرنگارانی روبرو شده ام که رفته اند و در یک نهاد خبری یا روابط عمومی مشغول به فعالیت شدند، اما دست اندرکاران فلان نهاد بعد از اینکه مفت و مسلم از این قشر زحمتکش و کوششگر کار کشیدند، آن ها را رها نموده و بدون پرداخت هیچ دستمزدی فرار را بر قرار ترجیح دادند و طوری هم عمل کردند که اعضای آن نهاد خبری ندانند باید به کجا برای شکایت مراجعه نمایند. آیا این ها چالش نیست؟ متاسفانه این موضوع در حوزه های سینما و موسیقی و تئاتر و سایر رشته های فرهنگی دیگر هم دیده شده اما متاسفانه به دلایل فراوان طوری نبوده که بتواند جوابگوی مطالبات به حق فعالان فرهنگ و هنر باشد.

چند وقت پیش بود که با خبرنگاری که انگشتش شکسته بود تماس تلفنی داشتم و دیدم که کمتر کسی احوالش را پرسیده بود. چه کسی مسئول این کم اهمیتی است؟ اینها مواردی است که در حوزه ای دیگر دیده نمی شود، چون در این حوزه ها رابطه ارگانیک وجود دارد و موجب می شود که مجموعه ها و نهادها از فرد آسیب پذیر به سهم خود حمایت نمایند. اما آیا خوشنویسی، نقاشی و نوازنده موسیقی ما این رابطه را حس می نماید؟

در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز این موضوع حمایت تا اوایل دهه هشتاد کمرنگ بود، اما بعد که موضوع حمایت مطرح شد، مباحث مرتبط با بیمه تامین اجتماعی در صندوق در اولویت نهاده شد و کار تا به امروز ادامه پیدا کرد. البته پس از اینکه حضورم در این مجموعه جدی تر شد، من فقط یک تصمیم گرفتم. اینکه حمایت ها را تبدیل به یک مطالبه کنم و از همان ابتدا هم صحبتم با همکاران این بود که یک نویسنده، یک هنرمند، یک روزنامه نگار باید یک چیزهایی را نه به عنوان یک خواسته، که به عنوان یک مطالبه از دولت ببیند. اتفاقاً با تکیه روی همین رویکرد بود که قول دادم هیچ هنرمندی نباید نگران هزینه های درمانش باشد زیرا برای ایران عزیزمان بسیار شکل نامطلوب و زشتی دارد که نتواند هزینه درمان 70 هزار هنرمند را تقبل کند. مگر این هزینه ها چقدر می شود؟ من فکر می کنم نه تنها عدد سنگینی نیست، بلکه حتی خرج بلیت هواپیمای برخی از سازمان ها هم نمی شود. بنده تصور می کنم ما توانستیم با تمام چالش ها و مسائل این رویه را جا بیندازیم و امیدوارم این فرایند بتواند به یاری شما اهالی رسانه استمرار و تبدیل به یک مطالبه جدی از سوی اهالی فرهنگ و هنر شود.

شاید باورش سخت باشد، اما وقتی من در جایی می خوانم و می بینم که هنرمند عزیزی مطالبات خود را حتی با زبان انتقاد از صندوق اعتباری هنر مطرح می نماید، نه تنها ناراحت نمی شوم که برایم مایه خرسندی است که توانسته ایم موضوع حمایت را تبدیل به یک مطالبه جدی کنیم. پس چرا باید از این مطالبات ناراحت باشیم؟ اتفاقاً من شاد می شوم چون یک جریان مطالبه گری جدی ایجاد شده و دولت بالاخره باید مجبور به انجام کارهایی شود که وظیفه اش را به عهده دارد.

* من این را می توانم بپذیرم که صندوق اعتباری هنر تا حد زیادی توانسته متناسب با بودجه و ظرفیت ها، در حوزه حمایت گام های موثری بردارد، اما به نظر می آید بسته های حمایتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ویژه در شرایط کرونایی اصلاً متناسب با صندلی ارزشمند اصحاب فرهنگ و هنر برای پوشش بخشی از مسائل معیشتی آن ها نبود. به عبارتی می توان گفت علیرغم تمام این کوشش ها، کارنامه وزارت ارشاد در تامین بسته های حمایتی آنچنان که باید مورد قبول فعالان عرصه فرهنگ و هنر نبوده، از این منظر که فرآیند دریافت تسهیلات در سامانه کارا وزارت کار و یا تسهیلات دیگری که در وزارت ارشاد طراحی شده به قدری پیچیده و ناپیروز بوده که من کمتر فعال فرهنگی هنری را سراغ دارم که توانسته باشد، از این تسهیلات بهره مند شود، گو اینکه اینکه همین بسته های بسیار محدود و ناچیز حمایتی تخصیص داده شده به صندوق اعتباری هنر آن هم در شرایط اقتصادی این روزها فقط برای برطرف تکلیفی اجرا شده که خوب می دانیم دردی از هنرمند دوا نمی نماید.

من خودم را آن طرف میز می بینم و چون در ایستگاه آخر هستیم، می توانم پاسخ شما را بدهم. بله من هم با شما موافقم و واقعیت این است که به نسبت تخریبی که در روزهای کرونایی پیرامون همه مشاغل اجرا شده، بسته های حمایتی ارشاد هم فاصله زیادی با واقعیت موجود دارد؛ منتها در این میان باید به چند موضوع توجه کنیم. اینکه روبروه با کرونا یک روبروه کاملاً غیرقابل پیش بینی بود که اصلاً نمی توان به عنوان یک مشکل به آن نگاه کرد. زیرا مشکل را می توان حل کرد. اما یک وقتی هست که شما با یک معضل روبه رو می شوی که نمی توان به مثابه یک مشکل با آن روبرو شد. چون معضل راهکار ندارد و باید نکات دیگری مورد توجه قرار گیرد که بتوانیم به پاسخ لازم برسیم.

این را هم بگویم که هرکسی بگوید برای معضل راهکار دارد به اعتقاد من دروغ گفته، چون حل یک معضل به این سادگی ها نیست. درباره کرونا هم ماجرا مانند یک معضل پیش روی همه نهاده شد و می توان چنین گفت که درباره کرونا دست ما خالی بود. از یک طرف ما هیچ منبعی برای جبران نداشتیم و از طرف دیگر به شرکت بیمه بدهکار بودیم؛ ما در این شرایط سخت با چند اقدام حق بیمه سه ماه اول سال 99 را برای اعضا پرداخت کردیم که چیزی حدود 3 میلیون تومان برای هر نفر می شد. حتی ممکن است این رقم در نگاه اول چیزی نباشد اما من خواهش می کنم این رقم را در برابر یارانه ای که دولت به افراد می دهد مقایسه کنید، آن وقت می بینید که این مبلغ با مقدار یارانه تخصیص یافته چند ماه برابری می نماید.

من قصدی برای تبلیغ ندارم اما در همین شرایط سخت کرونایی غیر از اهدای مبلغ سه میلیون تومان برای همه اعضا که چندی پیش پرداخت شد، نهایت کوششمان را انجام دادیم که علاوه بر رایگان کردن بیمه تکمیلی در قالب یک فرایند سه ماه در پرداخت وام نیز نهایت همکاری و مساعدت را در حد امکاناتمان انجام دهیم و فکر می کنم نزدیک به 10 هزار نفر از اعضای صندوق، تسهیلات دریافت کردند. به هر حال ما یک سازمان کوچک در نظام اداری کشور هستیم و فکر می کنم باید با همین ابعاد هم کار را جمع می کردیم، بنابراین از شما می خواهم ما را در حد و اندازه خودمان ارزیابی کنید. من این را قبول دارم که میزان حمایت ها کم بود اما واقعاً از هیچی بهتر است که امیدوارم به میزان این حمایت های موثر افزوده شود.

* بودجه صندوق اعتباری در سال 99 چه میزان بود؟

بودجه دریافتی صندوق اعتباری هنر در سال 1399 که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ما پرداخت کرد، 88 میلیارد تومان بود جالب است بدانید که ما فقط 90 میلیارد تومان به سازمان تامین اجتماعی بابت حق بیمه ها پرداختی داشتیم. در حقیقت هرچه تا به امروز انجام گرفته با رایزنی های فراوانی بوده که واقعاً بنده و همکارانم در صندوق اعتباری هنر روی آن متمرکز بوده و بودجه اصلی مجموعه را به این شکل هزینه کردیم.

البته چنین فضایی برای یک مجموعه حمایتی خیلی خطرناک است زیرا نشان دهنده این است که چقدر بودجه حمایتی ما ضعیف و غیرمتناسب است. ولی این یک واقعیت است که متاسفانه وجود دارد و امیدوارم روزی برای ارتقای آن یک کار جدی صورت پذیرد.

* اجازه بدهید پاسختان را نوعی فرافکنی ارزیابی کنم، چرا که این میزان مبالغ حمایتی که به آن اشاره داشتید را اصلاً نمی توان حمایت نامید. لطفاً به اهل فرهنگ و هنر حق بدهید که با 3 میلیون تومان هدیه و موارد حمایتی چون خدمات بیمه ای که جزو وظایف ذاتی مجموعه وزارت ارشاد است، از فضای موجود نارضایتی داشته باشند و این اقدامات را حمایت نداند. چون اساساً کلیدواژه ای به نام حمایت در این مدت به ویژه ایام کرونایی تقریباً وجود نداشت؛ موضوعی که به نظر می آید وزارت ارشاد با اختصاص این هدایای حمایتی ناچیز به وسیله صندوق اعتباری هنر به نوعی سعی در پوشش اشتباهات و کاستی ها دارد. در حالی که بنده تصور می کنم در اصناف دیگر حداقل چنین رویکردی وجود ندارد.

ببینید بخشی از مواردی که شما خارج از فعالیت های فرهنگی هنری کشور به آن اشاره داشتید، به ارتباط استخدامی افراد با آن صنف ارتباط پیدا می نماید. مثلاً در حوزه آموزش و پرورش معلمان و کارمندان به عنوان یک صنف با وزارت آموزش و پرورش ارتباط استخدامی دارند. پس ممکن است این وزارت خانه برای کارمندانش پرداخت های فوق العاده ای داشته باشد که در همان رابطه استخدامی تعریف می شود، قاعده ای که در قالب حقوقی اش میان هنرمندان و وزارت ارشاد تعریف نشده است. البته یک نکته هم بگویم در همین صنف آموزش و پرورش هم اگر تا این حدی که شما به عنوان حمایت یاد می کنید، حمایتی وجود داشت، ما شاهد این همه تجمع معلمان و بازنشستگان برای احقاق حقوق صنفی شان نبودیم.

این ماجرا در حوزه های کارگری هم به شکلی دیگر وجود دارد؛ یعنی کارگران عزیزی که تابع نظام استخدامی کارگری در بخش های دولتی و خصوصی هستند، شاید در روزهای کرونایی و در چارچوب همین رابطه استخدامی تشویق ها و حمایت های اقتصادی داشته باشند که بنده در این حوزه هم چیز خاصی نمی بینیم. فقط می دانم بابت بیکاری کارگران عزیز در روزهای کرونایی از سوی سازمان تامین اجتماعی بودجه های حمایتی اختصاص داده شده است که آن هم در قواعد قانونی اش مورد توجه بودند.

نکته دیگر اینکه نظام حمایتی دولت در روزهای کرونایی تسهیلات یک میلیون تومانی برای مشاغلی شبیه ما بود که فعالانش استخدام جایی نیستند. اما بنده با احترام محض به تمام شاغلان این اصناف که همه باید در کنار هم برای توسعه کشور گام برداریم، بر این باورم این میزان مبلغ اصلاً در شان هنرمندان عزیز نیست بنابراین با وزارت رفاه رایزنی هایی صورت گرفت که این تسهیلات را به 12 میلیون تومان و بهره 4 درصد ارتقا دهیم.

البته به واسطه کوشش دیگر همکاران ما در وزارت ارشاد ماجرا در شکلی راهنمایی شد تا این میزان تسهیلات برای بنگاه های فرهنگی هنری بیشتر شود که چنین رویکردی در قالب سامانه تحفه تعریف شد و کارهایی صورت گرفت که بنده نمی دانم چقدر پاسخ لازم را از سوی فعالان دریافت نموده است.

* اما آقای سیدزاده همین طرح تحفه که شما اشاره نمودید و در قالب عنوان تسهیلات حمایتی فعالان و صاحبان کسب و کارهای فرهنگی - هنری و رسانه ای توسط معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت ارشاد مطرح شد، به دلیل شرایط بسیار عجیب و غریب و تقریباً غیرممکنی که به جهت تضمین پیش روی اصحاب فرهنگ و هنر نهاده شد، واقعاً نتوانست به عنوان یک طرح حمایتی موثر قلمداد شود.

من در خصوص نحوه مدیریت و برنامه ریزی این دو سامانه، مدیریت مستقیم نداشتم و نمی توانم درباره نحوه فعالیت هایش به طور کامل اظهارنظر کنم. اکنون هم باید جستجو کرد که چرا این دو سامانه کم نتیجه شدند زیرا معتقدم به دلیل آمار و ارقامی که برای این دو سامانه در نظر گرفته شده بود، عدد خوبی می توانست به دست فعالان عرصه فرهنگ و هنر برسد منتها به نتیجه نرسید و از این موضوع هم ناراحتم.

* در راستای همین خدماتی که به آن اشاره داشتید، شنیده ام به تازگی بانک اطلاعاتی پزشکی صندوق نیز در ساختار جدیدی نهاده شده مقدمه ای برای آغاز فرآیند یک بیمه تکمیلی جدید است که بد نیست درباره جزییات آن اطلاعات بیشتری را ارائه دهید.

بیش از پنج سال است که از ثبت اطلاعات درمانی اعضای صندوق اعتباری هنر می گذرد. بر همین اساس ما طبق برنامه ریزی هایی که از مدت ها قبل در پی آن بودیم پیروز به ایجاد سامانه ای برای ثبت اطلاعات درمانی و پروفایل اختصاصی شدیم که به محض ورود به این سامانه می توانیم از فرایند درمانی هنرمندان پس از عضویت در صندوق آگاهی پیدا کنیم. به عنوان مثال با این سامانه می توانیم بگوییم که بیشترین گونه بیماری در جامعه هنرمندان چیست؟ بیشتری هزینه ها مربوط به کدام بیماری است و مسائلی از این دست که فکر می کنم گام مهمی در فعالیت های صندوق پیرامون بیمه تکمیلی است. بر همین اساس صندوق اعتباری هنر از شهریور ماه سال 1400 با هیچ بیمه دیگری برای موضوع بیمه تکمیلی قرارداد نبندد و خود، هنرمندان را کند.

البته در این زمینه نیازمند مجوزهایی هستیم که از هم اکنون مشغول پیگیری و دریافتشان هستیم که می تواند خسارت های درمانی اعضا را با این بیمه تقبل کند. این شرایطی هم که گفتم واقعاً فرآیند پیچیده ای است که اجرای آن یک شبه امکان پذیر نبود ولی ما با تمرکزی که روی این موضوع انجام دادیم توانستیم کار را به انتها برسانیم.

* در همین ماجرای بیمه تکمیلی اما بحث بیمه دندانپزشکی هم هست که یکی از پربحث ترین و پرچالش ترین فرآیندها در حوزه بیمه تکمیلی است که بد نیست درباره آن هم شرحاتی را ارائه دهید.

ما در حوزه بیمه تکمیلی سه طرح امید، آرامش و رفاه را داریم که تقدم و تاخری هم برایشان مشخص نکردیم. در طرح امید بیمه شونده در ازای پرداخت حق بیمه 70 هزار تومانی فقط می تواند از خدمات جراحی و موارد اورژانسی بیمه تکمیلی استفاده کند. در طرح آرامش بیمه شونده با پرداخت مبلغ 500 هزار تومان مشمول یک سال بیمه درمان رایگان می شود. در طرح رفاه هم بیمه شونده با پرداخت مبلغ 2 میلیون تومان از مزایای بیمه ای عالی برخوردار است که فکر نمی کنم در ایران هیچ شرکت بیمه ای وجود داشته باشد که سقف تعهداتش از میزان تعهدات این طرح بیشتر باشد.

موضوع دندانپزشکی که شما به آن اشاره داشتید هم یکی از آیتم های خسارت است که در این سه طرح وجود دارد. نکته مهم اینجاست که خسارت پرداختی این بیمه به بیمه شونده حتی در طرح امید یک میلیون و پانصدهزار تومان است که شرکت بیمه نماینده متعهد به پرداخت این خسارت خواهد بود. به عبارتی اگر شما در قالب طرح امید 500 هزار تومان پرداخت می کنید، به محض مراجعه به دندانپزشکی طرف قرارداد یک میلیون و 500 هزار تومان به شما پرداخت می شود. این در حالی است که بقیه هزینه ها هم بر اساس میزان تعهدات مندرج در طرح ها رایگان خواهد بود.

البته ما به جهت موارد قانونی که در این حوزه وجود دارد، دیگر نمی توانیم به شرکت بیمه اعلام کنیم خسارت دندانپزشکی را به 3 میلیون تومان ارتقا دهد چرا که در همین فرایند خسارت دندانپزشکی بخش اعظمی از حق بیمه ها را پوشش می دهد، موضوعی که تقریباً تمام شرکت های بیمه با آن همچنان چالش دارند و من در جایی ندیدم تا میزان یک میلیون و پانصد هزار تومان پرداخت خسارت را بپذیرند. بنابراین گمان می کنم در حوزه دندانپزشکی ما به نسبت بیمه های تکمیلی دیگر در شرایط بسیار بهتری قرار داریم.

* تجربه رسانه ای به من نشان داده که در روزهای سرانجامی فعالیت های یک دولت باید منتظر این فرآیند بود که مدیران عالی و میانی یک مجموعه به تناسب روینمودهای سیاسی دولت بعد که معمولاً ربطی هم به نوع عملکرد افراد ندارد، جای خود را به مدیران دیگر با افکاری دیگر بدهند. آیا نحوه طراحی و مدیریت شما برای فعالیت های انجام گرفته صندوق اعتباری هنر و ماجرای هنرکارت به گونه ای هست که شاهد استمرار و تداوم فعالیت های شما در دوره بعد با تمام نقاط قوت و ضعف آن باشیم؟

تقریباً در اغلب موارد عمر سازمان از عمر مدیران بلندتر است، پس همان طور که بنده تجربه مدیریت چند سازمان را به عهده داشتم و دیگر در این مجموعه ها حضور ندارم، این را هم می دانم روزی از مجموعه صندوق اعتباری هنر خداحافظی خواهم کرد. اما قطعاً این مجموعه چه با من و چه بی من به حیات مفید خود ادامه می دهد. نکته ای که در این میان وجود دارد، حضور در برخی از این مجموعه هاست که برای هر مدیری دربرگیرنده خاطرات دلنشین و جذابی است.

برای من هم حضور در صندوق اعتباری هنر دارای چنین ویژگی هایی است که نوع فعالیت هایش همانی بود که سال ها آرزویش را داشتم زیرا مسئولیتی به عهده من گذاشته شده که هدف اصلی اش خدمت رسانی به یکی از مهم ترین اقشار است. گویی اینکه این حس و احساس در هیچ سیستم اداری و استخدامی دیگری که تجربه اش را داشتم، وجود نداشت و این مجموعه تا به امروز یکی از بهترین نهادهایی بود که علاقه داشتم حضور موثری در آن داشته باشم. دلیلش هم کاملاً معین است، چرا که من را نشانده اند در جایی که کارش یاری کردنش است. دیگر چه حسی از این بهتر؟ به طور حتم اگر از این زاویه به ماجرا نگاه کنم حس نابش قابل توصیف نیست. من در اینجا با صحنه های عجیبی رو به رو شدم که تک تک آن ها جزو آرزوهای من بوده که امیدوارم فرد موثری در این صندلی باشم.

من در مجموعه صندوق اعتباری هنر کوشش کردم تا در اینجا نهاد سازی اتفاق بیفتد. در این راه هنر کارت یکی از اولویت هایی بود که در راستای نهادسازی طراحی و اجرا شد. به عبارتی ما فضای کار را به سمتی بردیم که هنر کارت رفته رفته تبدیل به یک کارت شناسایی معتبر برای اصحاب فرهنگ و هنر شود که هم یک کارت اعتباری بانکی و هم یک کارت شناسایی برای ایجاد یک ارتباط دو سویه بین این دو فرآیند معرفی شود. البته امیدوارم در همین سه چهار ماه مانده به سرانجام کار دولت، برای هنر کارت اتفاقات جدیدی بیفتد که بتواند خدمات بیشتری را نیز به هنرمندان ارائه دهد.

من معتقدم همه این کارها باید تبدیل به یک مطالبه شود تا اگر من از صندوق رفتم مدیر بعدی هم جوابگوی مطالبات اهالی فرهنگ و هنر باشد. تا چند وقت پیش بابت اعتراض هنرمندان عزیز لزومی به جوابگویی در صندوق وجود نداشت، اما وقتی در چنین مجموعه ای نهادسازی اتفاق بیفتد، آن اعتراضات تبدیل به یک مطالبه می شود که هر مدیری را ملزم به کارکردن بیشتر می نماید.

اتفاق دیگری که برای من در صندوق افتاد این بود که کوشش کنم در کارهایم استمرار داشته باشم و کاری را آغاز نکنم که بخواهم در میانه راه آن را رها کنم. در این میان می توان به موضوعات و خدماتی چون اعطای تسهیلات اشاره نمود که از روز اولی که بنده به صندوق آمدم تا به امروز فرایند رو به افزایشی داشته و ما هر سال شاهد افزایشی میزان تسهیلاتی هستیم که به اعضای صندوق پرداخت می شود. در حوزه بیمه هم ماجرا چنین است و بنده و همکارانم در صندوق نهایت سعی مان را کردیم تا هر آنچه در این مجموعه به عنوان خدمات ارائه می شود، تبدیل به مطالبه به حق هنرمندان عزیزی شود که ما باید تمام و کمال و در حد امکانات قانونی و مادی مان خدمتگزارشان باشیم.