خبرنگاران موانع جناحی افزایش فراوری نفت - هولی

روزنامه همدلی چهارشنبه هشتم بهمن شرایط صادرات نفت ایران را در گفت وگو با سعید ساویز تحلیگر نفت، آنالیز کرد و نوشت: سکاندار نفت در شرایطی که ایران در آستانه بازگشت به بازارهای جهانی است، روز گذشته به صحبت های قابل تأملی در زمینه شرایط فراوری و صادرات طلای سیاه اشاره نمود که به نظر می رسد بی توجهی به این اظهارات یکی از مهم ترین منابع درآمد ارزی کشور را با بحران روبرو خواهد نمود.

وزیر نفت، سه شنبه بود که در آیین گشایش ششمین کنگره راهبردی نمایشگاه نفت و نیرو گفت: 40سال است عده ای در کشور کوشش کردند و می نمایند فراوری نفت در کشور از 4میلیون بشکه در روز بالاتر نرود که در این زمینه پیروز بودند؛ من روزگاری را می بینم فراوری نفت ممنوع شود.

بیژن نامدار زنگنه در این مراسم همچنین گفت: لازم است فراوری نفت بالا رود و من در این جهت بسیار کوشش کردم. البته بیشتر عمر ما در این دولت به تحریم گذشت، اما با کوشش زیاد نگذاشتم فراوری نفت مسئله ای پیدا کند.

وی ادامه داد: هم اکنون افرادی هستند که می گویند شرکت های اکتشاف و فراوری گرگ زاده اند و از قضا به آنها هم بر بیان این حرف ها تریبون می دهند؛ ببینید من در 6 ماه اخیر تلویزیون رفتم؟! اما این افراد تریبون دارند و حرف می زنند. بیش از 15سال از سکانداری زنگنه در یکی از وزارت خانه های کلیدی کشور می گذرد و بی شک وزیر نفت حالا دیگر زیروبم قراردادهای نفتی و شرایط صادرات کشور را بهتر از هر کسی می داند. صحبت های وی زمانی قابل تامل است که می گوید روزگاری را می بینم که فراوری نفت ممنوع شود. واقعیت این است که کشورهای صاحب منابع نفتی از جمله ایران ثروت هنگفتی را از صادرات نفت در چند دهه اخیر به دست آورده اند که این درآمد در بیشتر حکومتهای صاحب منابع نفتی، در کنار تأثیر مستقیم بر رشد اقتصادی، دامنه اقتدار دولت در عرصه های سیاسی و اجتماعی را تغییرداده و با کاهش کیفیت نهادی و به عبارتی افزایش خطر سیاسی در این حوزهها، به صورت غیرمستقیم نیز بر رشد اقتصادی تأثیر داشتهاست. بر همین اساس هر گونه ممنوعیتی در فراوری نفت، بی شک اثرات جبران ناپذیری در عرصه های اقتصادی، سیاسی و حتی اجتماعی به کشور وارد می نماید. این نگرانی ها در حالی است که نفت ایران این روزها و در شرایطی که احتمال از سرگیری برجام و بازگشت به بازارهای جهانی وجود دارد، بیشتر از همواره زیر ذره بین تحلیل گر ان داخلی و خارجی قرار گرفته است.

سعید ساویز، در پاسخ به سوال همدلی در زمینه تحلیل صحبت های روز گذشته وزیر نفت درباره این که می گوید: روزگاری را می بینم که فراوری نفت ممنوع شود، گفت: به نظر می رسد وزیر نفت به بحث مدل های جذاب قراردادی برای جذب سرمایه و رابطه اقتصادی میان دولت با شرکت ملی نفت اشاره نموده است. در کشمکش های سیاسی جناح های مختلف یک سری کارشکنی ها از سوی جناح های مخالف در زمینه تنظیم قراردادهای نفتی با شرکت های خارجی یا حتی تخصیص صحیح بودجه و توان توسعه ای نفت در پورتفولیو بالا دستی و پایین دستی صنعت نفت اعم از بخش های توسعه میادین یا پالایش و حتی پتروشیمی ایجاد می شود که این کارشنکی ها مانعی برای فراوری نفت هستند.

ساویز در ادامه صحبت های خود به همدلی اضافه نمود: در هر دولتی که این کارشکنی ها انجام شده، فرایند کلی فراوری نفت به کندی پیش رفته است. البته منظور از تنظیم قرارداد با شرکت های خارجی برای فراوری بیشتر، زیرسوال بردن توان داخلی نیست. اگرچه توان داخلی نیز در این زمینه وجود دارد، اما در بعضی از موارد شرکت های داخلی با سازوکارهای قدیمی پیش رفته و قراردادها مدل قدیمی بسته می شوند که این عدم به روزرسانی در تنظیم قراردادها از فراوری بیشتر جلوگیری می نماید.

این تحلیل گر حوزه انرژی در ادامه تأکید کرد: چنین شرکت هایی معمولا با فرم قدیمی تنظیم شده اند و باور دارند که هر چه حضور شرکت های خارجی کمتر باشد، فراوری نفت بیشتر خواهد بود. اما نگاه کارشناسان این است که فراوری با استفاده از تخلیه طبیعی و بدون روش های ازدیاد برداشت به اندازه کافی وجود ندارد و تنها راه برون رفت از این شرایط اجرای قراردادهای ابلاغ شده IPC است.

ساویز ادامه داد: اما واقعیت این است که تا زمانی که مشکل اقتصادی دولت با شرکت ملی نفت حل نشود، اجرای این قرارداد با چالش همراه است. در واقع مکانیسم به این صورت است که از محل فروش نفت در بازارهای بین المللی، دولت باید 14.5درصد به شرکت ملی نفت پرداخت کند، در صورتی که قیمت نفت 40دلار باشد، 14.5درصد هر بشکه نفت، حدود 5دلار و 8سنت، برآورد می شود که باید به شرکت ملی نفت برای اجرای قراردادهای خارجی پرداخت شود.

این تحلیل گر مسائل نفتی در ادامه به همدلی گفت: اما با توجه به این که هزینه فراوری هر بشکه نفت در کشور ما کمتر از 7دلار نیست، بنابراین باید درصد بیشتری از محل فروش نفت در بازارهای جهانی به شرکت ملی نفت پرداخت شود. از سوی دیگر محاسبات نشان می دهد که هزینه فراوری نفت با ازدیاد برداشت در کشور ما حدود 25دلار است، اما این پول به شرکت ملی نفت بازنمی شود. بهتر است تا شرکتی که فراوری نماینده نفت است، با سودی که از محل فروش نفت در بازارهای جهانی می برد، با خود سرمایه این مبلغ را بردارد. باید محاسبه کنیم که به ازای هر بشکه فراوری نفت، چقدر هزینه می کنیم.

صادرات نفت از نگاه تحلیل گر ان بین المللی

در حالی که فشار حداکثری تحریم های دونالد ترامپ در حال نابودی است، صادرات نفت ایران نیز کم کم در حال افزایش است. برآورد تحلیل گر ان بین المللی، حکایت از رشد بیش از 50 هزار بشکه ای صادرات نفت توسط کشور در روز دارد. به گزارش شبکه خبری بلومبرگ، با اتمام فشار حداکثری آمریکا، حالا مشتریان نفتی ایران، جسورتر از همواره به دنبال واردات طلای سیاه هستند. این در حالی است که نفت خام ایران همچنان مورد هدف تحریم های آمریکا است و میزان صادرات این کشور حالا تنها بخش کوچکی از سطح صادرات در سه سال گذشته، است. اما همزمان با این که جو بایدن رئیس جمهوری جدید آمریکا به دنبال بازگشت به توافق هسته ای غرب با ایران است، شرکت هایی که بر فراوریات نفتی ایران نظارت دارند (پترو لجستیکس اس ای، شرکت کپلر و اس وی بی اینترنشنال ال ال سی) شاهد افزایش این فراوری بوده اند.

این شبکه خبری به نقل از سارا وخشوری، بنیانگذار و رئیس اس وی بی اینرنشنال ال ال سی، در تارنمای خود نوشت: افزایش میزان صادرات و فراوری را می توان به عنوان نتیجه رویکرد ملایم تر احتاقتصادی بایدن در قبال ایران دانست. شبکه خبری بلومبرگ در آخرین گزارش خود درباره تحولات نفتی ایران می نویسد، افزایش صادرات نفت ایران در ماه های ابتدایی خیلی زیاد نیست، به نظر می رسد که در ماه ژانویه ایران تنها به میزان 30 تا 50 هزار بشکه نفت بیشتر در روز بتواند صادر کند. این در حالی است که به گفته تحلیل گر ان این پایگاه خبری آمریکایی، این میزان افزایش در صادرات نفت ایران، خیلی کمتر از مقداری است که مقامات ایرانی در هفته های گذشته از آن یاد نموده و گفته بودند که طی دو ماه می توانند به میزان صادرات قبلی خود بازگردند. بلومبرگ در ادامه با اشاره به راه کار ایرانی ها برای دور زدن تحریم های نفتی، که بر اساس این روش گویا نفت کش های ایرانی با خاموش کردن فرستنده های کشتی های حامل نفت، برای صادرات طلای سیاه در شرایط تحریمی استفاده می نمایند، می نویسد، به دلیل خاموش کردن فرستنده نفت کش ها که در معین موقعیت جغرافیایی نفت کش ها تاثیر دارد، میزان دقیق صادرات نفت از سوی ایران، به سختی ممکن است. پایگاه خبری بلومبرگ در ادامه به ماجرای توقیف یک نفت کش ایرانی و پانامایی در روز یکشنبه که به ظن انتقال غیرقانونی نفت در آبهای این کشور توقیف شدند نیز اشاره نموده و در کل با احتساب این موارد، از تخمن دقیق میزان صادرات نفت ایران، سرباز زده است. اما با همه این ها، بلومبرگ در جای دیگری از گزارش خود به افزایش محموله های نفتی اشاره نموده و می نویسد، صادرات نفت ایران در آخرین ماه میلادی سال 2020، نسبت به ماه مارس به بیشترین میزان خود رسید. بر اساس ارزیابی لجستیک نفتی Petro- logistics پیش بینی می شود برای اولین بار از آوریل، صادرات نفتی ایران به فراتر از 600 هزار بشکه در روز برسد و طبق تخمین شرکت SVB از اکتبر تا به امروز رشدی 45 درصدی در میزان صادرات نفت ایران مشاهده شده است. این پایگاه خبری در ادامه به نقل از دنیل گربر، مدیر عامل شاخه ژنو Petro- logistics نوشت: به دلیل انتقال های مکرر محموله های نفت ایران، به دشواری می توان تشخیص داد که آیا این محموله های تازه به پالایش نمایندگان رسیده یا صرفا درحال ذخیره سازی برای فروش فوری پس از برداشته شدن تحریم ها است.

گربر در ادامه گفت: در محیطی کمتر خصمانه، خریداران چینی نسبت به دریافت محموله های نفتی بیشتر، اعتماد بنفس بیشتری کسب نموده اند. این پایگاه خبری آمریکایی در ادامه به نقل از یک بازرگانی چینی در یکی از شرکت های بزرگ نفتی آسیا، نوشت: محموله های ارسالی به چین افزایش یافته اند. اما نویسنده در انتها گزارش خود درباره این که این رشد لحظه ای باقی بماند، یا تبدیل به یک سیل بزرگ در صادرات بشود، نوشته این موضوع کاملا وابسته به حل مسائل دیپلماتیک بین تهران و واشنگتن است. البته ناگفته نماند که وزیر خارجه آمریکا، آنتونی بلینکن نیز گفته که راه درازی باقی مانده است.