جوزپ بورل رسما مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شد - هولی

برای سفر به تور اروپا با بهترین کارشناسان مشورت کرده و بهترین برنامه سفر را انتخاب کنید.

به گزارش ایرنا مقام مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که به صورت رسمی نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی خوانده می گردد، از سال 2014 به مدت پنج سال در اختیار فدریکا موگرینی وزیر امور خارجه پیشین ایتالیا بود.

موگرینی شنبه شب در پیامی توئیتری نوشت که پس از پنج سال سخت دوره خدمت من به خاتمه رسید. از همه کسانی که در تبدیل کردن اتحادیه اروپا به شریکی قابل اتکا، ستون چندجانبه گرایی و مدافع سرسخت حقوق بشر همکاری کردند، تشکر می کنم. پست خود را به دستان جوزپ بورل می سپارم.

مردادماه امسال شورای اروپا پس از تصویب ریاست اورسولا فون در لاین به ریاست کمیسیون اروپا، جوزف بورل وزیر خارجه وقت اسپانیا را نیز به سمت مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا انتخاب کرد.

در آنالیز کارنامه پنج سال گذشته موگرینی که اکنون او را باید مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواند، باید گفت که عملکرد او را می توان به دو دوره متفاوت قبل و بعد از راهیابی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به کاخ سفید تقسیم کرد.

تا پیش از به قدرت رسیدن ترامپ، موگرینی به واسطه حضور دولتمردانی هنجارپذیر و هوادار چانه زنی در واشنگتن دشواری های چندانی را پیش رو نمی دید. دولت باراک اوباما خود خواهان دستیابی به توافق با ایران بود، بر سر بحران اوکراین و تقابل با روسیه با اروپایی ها همداستان بود و در خصوص برگزیت ترجیح داد سکوت اختیار کند و تصریح دارد نسبت به برگزیت نباید زیاد حساسیت به خرج داد.

ترامپ اما با خروج از برجام عملاً حیثیت اتحادیه اروپا را به چالش کشیده است، بارها نشان داده شیفته روسیه و شخص رئیس جمهوری این کشور است و برگزیت را بهترین انتخاب برای انگلیسی ها می داند. وی عملاً ایده های لیبرالیستی از جمله تقویت حقوق و سازمان های بین المللی را زیر پا نهاده و اروپایی ها را هم از روینمودهای طلبکارانه خود بی نصیب نگذاشته است.

برای ترامپ گویا شرکای اروپایی و متحدان عربی با هم تفاوت چندانی ندارند. دولت ترامپ صراحتاً اعلام نموده همه شریکانش باید هزینه های دفاعی و امنیتیشان را از جیب خود بپردازند و وضعیت تعرفه ها در روابط تجاری به سود آمریکا دگرگون گردد.

اکنون جوزپ بورل فونتلس راهنمایی دیپلماسی و اجرای سیاست خارجی اتحادیه اروپا را در حالی به دست می گیرد که ترامپ سه سالی است در کاخ سفید ساکن است و تا یک سال دیگر با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2020 روبرو خواهد بود.

درباره زندگی سیاسی بورل وزیر امور خارجه 72 ساله اسپانیا رسانه هایی همچون خبرگزاری فرانسه و تارنمای دویچه وله آلمان نوشته اند: او که از دهه 70 میلادی در طیف حزب سوسیالیست اسپانیا و اروپا بوده، برای مسئولیت سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا معرفی شده است.

این سیاستمدار اسپانیایی متولد کاتالونیا و مخالف استقلال این منطقه، پیش از ورود به سیاست، تحصیلات خود را در رشته مهندسی هواشناسی در مادرید سپری کرد و سپس مدرک کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه استنفورد آمریکا و سپس پاریس گذراند.

بورل تحصیلات خود را تا دکتری در اقتصاد طی کرد. آغاز فعالیت سیاسی او از سال 1979 به عنوان یک عضو شورای شهر در حومه مادرید کلید خورد. او در سال 1986 با رسیدن به نمایندگی مجلس اسپانیا، فعالیت سیاسی خود را بیشتر کرد تا به وزارتخانه های اقتصاد و امور عمومی، نخست وزیری و سپس به وزارت خارجه نیز رسید.

البته بورل گام های بزرگتری در حوزه سیاسی برداشت به گونه ای که در ژوئیه 2004 به ریاست مجلس اروپا رسید و تا ژانویه 2007 در این پست حضور داشت.

وی نگاهی منطقی به برجام و نقض عهد آمریکا در این زمینه دارد. بول اردیبهشت امسال درباره برجام گفت: خوشبختانه ایران توافق هسته ای را پاره نکرد و باید مانع از پاره شدن کامل آن شد. البته محکوم کردن توافق هسته ای از سوی آمریکا خبر بدی است.

سیاستمدار اسپانیایی آبان سال گذشته نیز با انتقاد از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته ای با ایران، تأکید کرد که مادرید تهدیدها علیه ایران را نمی پذیرد.

وی در گفت وگو با شبکه رادیویی کادنا سر (Cadena SER) درباره برجام و افزایش تنش میان ایران و آمریکا تاکید نمود که به وضعیت برخورد نظامی نخواهیم رسید و پایان کار به عقلانیت ختم خواهد شد. وزیر خارجه پیشین اسپانیا درباره رویکرد کاخ سفید در این زمینه گفته: اقدام ترامپ نه تنها نقض برجام، بلکه اساساً خروج از آن بود. ایران برجام را نقض ننموده… بالاتر رفتن میزان اورانیوم غنی سازی شده فقط در راستای مسائل فنی بوده و فکر نمی کنم اراده دیگری پشت این تصمیم ایران بوده باشد.

خبرگزاری فرانسه از بورل به عنوان یکی از منتقدان ترامپ نامبرده و نوشته است: بورل در جریان بحران ونزوئلا، از سیاست های دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا علیه دولت کاراکاس انتقاد کرد.

بورل اخیراً هم به ماجرای توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق واکنش نشان داده و گفته است این اقدام که از سوی انگلیسی ها به درخواست آمریکا انجام گرفته مورد اعتراض اسپانیا است.

از زمان اصلاح ساختارها در اتحادیه اروپا یعنی از بیست سال پیش تاکنون چهار نفر مسوولیت سیاست خارجی اتحادیه را برعهده داشته اند؛ خاویر سولانا اسپانیایی که تا سال 2009 و به مدت 10 سال نماینده دیپلماسی اروپایی بود. مهمترین نقطه کارنامه دیپلماتیک وی در قبال ایران صدور بیانیه سعدآباد در سال 2003 (مهرماه 1382) بود که توافقی هسته ای بین ایران و تروییکای اروپایی به شمار می رفت.

پس از سولانا و با تقویت صندلی و نقش نماینده عالی اروپا در سیاست خارجی و امنیتی، کاترین اشتون انگلیسی جایگزین وی شد؛ دیپلماتی که بارها عکس های یادگاریش با سعید جلیلی جانشین لاریجانی از مذاکرات مختلف منتشر شد ولی تا جابجایی دولت در تهران کاری از پیش نبرد. رفتارهای اشتون در مقاطعی حتی مورد اعتراض جمهوری اسلامی ایران نهاده شد از جمله دیدارهای حساسیت برانگیز وی با خانواده بعضی زندانیان و فعالان مدنی محکوم باعث شد سخنگوی وزارت امور خارجه در اواخر سال 92 وی را به برخورد گزینشی با مقوله حقوق بشر متهم سازد.

موگرینی ایتالیایی جانشین اشتون، آشنا با مبانی سیاست و حکومت و نیز مذهب در خاورمیانه همچنان که گفته شد موفقیت چشمگیری را در برجام به دست آورد اما برای وی ورق برگشت و احتمال قریب به یقین جای خود را به لاتین زبان دیگر اتحادیه می دهد تا شاید بتواند دیپلماسی معلق اروپایی را به کرانه ای از ثبات برساند.

در دوره ای که ترامپ بخش مهمی از دیپلماسی خود را به وسیله رسانه و تبلیغات پیش می برد، بورل با مواضع خاص و منتقدانه خود شاید بتواند پاسخ های قاطع تری را از بروکسل روانه واشنگتن سازد هر چند بسیاری می گویند تصمیمات اصلی اروپا را رهبران واحدهای ملی عضو اتحادیه می گیرند و مسوول سیاست خارجی را نمی توان دارای توانی بالاتر از هماهنگ کنندگی این تصمیمات دانست.