ناتو، گرفتار در هزارتوی بی اعتمادی - هولی

آنچه اکنون می بینیم، چیزی جز مرگ مغزی ناتو نیست. امریکا در اتخاذ تصمیم های استراتژیک خود، هیچ هماهنگی با سایر اعضای ناتو نشان نمی دهد و ترکیه بدون توجه به منافع سایر اعضا، دست به حمله ای می زند که می تواند منافع ما را به خطر اندازد و توجهی به ماده پنج پیمان آتلانتیک شمالی هم ندارد و فکر نمی کند، اگر سوریه تصمیم بگیرد در قبال این تجاوز به ترکیه حمله کند ما چه باید انجام دهیم، آیا باید از آنکارا به عنوان یک عضو ناتو حمایت نظامی کنیم؟ این سخنانی بود که امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در گفت وگویی با مجله معتبر انگلیسی اکونومیست بیان نمود و موجب واکنش تند بعضی سران اروپایی شد. به گزارش خبرگزاری فرانس پرس، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در دیداری با ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو که به برلین سفر نموده، گفت: واژه های تند مکرون مورد قبول نیست. ما اگر هم مشکلاتی داشته باشیم، باید با بحث و جدل به تفاهم برسیم. استولتنبرگ هم تأکید کرد: ناتو با هیچ پیمانی قابل جایگزینی نیست. اگر هم مسئله ای هست باید با یکدیگر همکاری و ناتو را قوی تر کنیم. مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا که کشورش از سوی مکرون به بی توجهی به ناتو متهم شده بود، نیز گفت: ناتو یکی از پیمان های مهم و تأثیر گذار در طول تاریخ بوده است. این واکنش ها در حالی بود که ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه سخنان مکرون را صادقانه خواند و در توئیتی نوشت: کلمات طلایی مکرون بیانگر واقعیت هستند. او به طور دقیق وضعیت کنونی ناتو را تشخیص داد.

کیمبرلی کرویور، پژوهشگر اندیشکده هلندی انستیتو روابط بین الملل کلینگدیل در مقاله ای ناتو را پیمانی توصیف نموده که دیگر چیزی از اتحاد پیشین در آن دیده نمی گردد. او نوشته است: از زمانی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا شده، با توجه به اظهاراتی که پیش از رسیدن به این سمت داشت و ناتو را پیمانی منسوخ می خواند، همیشه این سؤال وجود داشته است که او تا چه حد و تا چه زمان به ناتو پایبند خواهد ماند. امریکا بدون اینکه شرکای اروپایی ناتو را در جریان بگذارد، از شمال سوریه خارج شد و جدا از آن همچنین مانع محکومیت روسیه به خاطر توقیف کشتی های اوکراینی شد. این سخنان و اقدامات باعث شده، در ذهن شرکای اروپایی ناتو، تصویری از مشارکت ناپایدار ترامپ نقش بندد. از آن سو اقدامات ترکیه نیز وحدت ناتو را به خطر انداخته است. آنکارا جدا از حمله به شمال سوریه که باعث خشم اروپایی ها شده، سامانه دفاعی اس 400 را از روسیه خریده که سیستم آن با سیستم های دفاعی ناتو سازگار نیست و می تواند امنیت جنگنده های اف 35 امریکایی را به خطر بیندازد. به همین دلیل هم بود که امریکا فروش این جنگنده را به ترکیه متوقف کرد. ترکیه در حال حاضر نیز در کوشش برای خرید جنگنده های سوخو از روسیه است. این اقدامات باعث شده نه تنها اروپا که امریکا هم دچار بی اعتمادی به آنکارا گردد. یکی از نشانه های بی اعتمادی امریکا به ترکیه را می توان در حمله نیروهای امریکایی به رهبر داعش جست و جو کرد. طبیعی ترین کار این بود که امریکا برای حمله به ابوبکر البغدادی از پایگاه خود در ترکیه، اینجرلیک که در مسافتی کوتاه از ادلب واقع شده است، استفاده کند. اما ترجیح داد این حمله از پایگاه هوایی الاسد در عراق انجام گردد. به جز امریکا چند کشور اروپایی که در بین آنها کشورهای مهمی چون آلمان، فرانسه و هلند هم دیده می شوند، صادرات سلاح به ترکیه را متوقف کردند. این اقدام نیز نشان دهنده شکننده بودن وضعیت ناتو در شرایط کنونی است. بنابراین اگر اختلافات در ناتو حل نگردد، چالش هایی جدی سر راه آن قرار خواهد گرفت.

از همین رو است که مکرون به عنوان کسی که مبدع طرح ارتش مشترک اروپا است، نگران شرایط کنونی ناتو شده و در مصاحبه خود با اکونومیست آن را دچار مرگ مغزی خوانده و گفته است: اگر اروپا بیدار نگردد و با موقعیتی که با آن روبرو است، رویارو نگردد، ممکن است در آینده از نظر ژئوپلیتیکی ناپدید گردد و دیگر نتواند سرنوشت خود را کنترل کند. بنابراین ما باید در نخستین اقدام حاکمیت نظامی خود را به دست بگیریم.