تکثیر زالوی طبی با طرح بیوتکنیک بومی محققان کشور، دسترسی به خون تازه دامی چالش توسعه این صنعت - هولی

رضا ایزدی، مجری طرح در گفت وگو با خبرنگاران، با بیان اینکه کار تحقیقی پرورش زالوی طبی را از سال 1385 آغاز کردیم، گفت: این مطالعات در تالاب های مازندران و گیلان انجام شد و در سال 1389 طرح تحقیقاتی بیوتکنیک بومی پرورش و تکثیر زالوی طبی تهیه شد و بر اساس آن اقدام به تکثیر این جانوران کردیم، ضمن آنکه آموزش هایی برای پرورش زالو به کارشناسان ارائه شد.

وی تمرکز فعالیت های این محققان را تکثیر زالوی طبی دانست و خاطر نشان کرد: در این فرآیند بچه زالوها به تعداد بالا فراوری و به مراکز متقاضی تحویل می شوند.

ایزدی با بیان اینکه زالوهای پرورش داده شده در این پروژه زالوهای طبی رده هیرودینا (hirudinea) است، خاطر نشان کرد: این رده از زالوها، زالوهایی هستند که در بزاق خود آنزیم هیرودین فراوری می نمایند.

وی با بیان اینکه در بزاق زالوها بیش از هزار نوع آنزیم وجود دارد، اظهار کرد: آنزیم هیرودین خاصیت ضد لخته شدن خون دارد و بنا بر اعلام متخصصان 10 برابر داروی هپارین خاصیت ضد لخته نمایندگی دارد.

مجری طرح یادآور شد: زالوهایی که آنزیم هیرودین فراوری می نمایند، زالوهای درمانی هستند که خونخوار به شمار می فرایند و اغلب زالوهای طبی مورد استفاده در ایران زالوهای رده هیرودین نژاد اورینتالیس است.

به گفته این محقق در حال حاضر گونه زالوی طبی موجود در ایران شامل هیرودو مدیسینالیس، هیرودو اورینتالیس و هیرودو وربانا می گردد، ضمن آنکه یک گونه هیرودینا از هند و پاکستان توسط پرندگان شکارگر به تالاب های ایران منتقل شده است که ما آنها را پرورش می دهیم، ولی بیشتر تقاضاها برای نژاد اورینتالیس است.

ایزدی، به بیوتکنیک استفاده شده برای پرورش زالوهای طبی اشاره نمود و گفت: در مرحله اول بهترین پیش مولدها را انتخاب نموده و پرورش می دهیم و از میان بهترین پیش مولدهای فراوری شده مجددا بهترین ها انتخاب می شوند و پس از تغذیه مناسب در زمان مشخص، سن آنها به بیش از 9 ماه می رسد که در این زمان زالوها به بلوغ جنسی خواهند رسید.

وی اضافه نمود: بر این اساس پرورش زالوی طبی شامل پرورش مولدها، قرنطینه جفت گیری، جفت گیری، بارداری و پیله گذاری می گردد و هر پیله حداقل یک ماه زمان احتیاج دارد تا لارو زالوها از پیله ها خارج شوند.

مجری طرح فرآیند پیله گذاری و تکثیر زالوهای طبی را از اردیبهشت تا آبان ماه ذکر کرد و ادامه داد: از اول آبان ماه هر سال آغاز به جمع آوری بچه زالوها خواهد شد. بچه زالوها مورد تقاضای مزاکر طب سوزنی و کلینیک های پوست و زیبایی است.

وی دلیل این امر را عدم آغاز خونخواری از سوی بچه زالوها دانست و یادآور شد: زمانی که بچه زالوها از پیله خارج می شوند، ژله ای در داخل پیله است که این ماده می تواند تا چندین ماه لاروها را زنده نگه دارد، به گونه ای که بچه زالوهایی را که از پیله خارج شده اند، می توان به مدت 9 ماه نگهداری کرد.

به گفته وی در حال حاضر پرورش زالو به اندازه 5 تا 7 سانتی متری بازار خوبی دارد.

ایزدی به بیان نحوه تغذیه زالوهای طبی به منظور رشد آنها پرداخت و اضافه نمود: بچه زالوها برای رشد با استفاده خون تازه دامی تغذیه می شوند و خون طیور به دلیل وجود هورمون و مواد غذایی نیترات دار، برای زالوها مضر است.

وی تهیه این خون تازه دامی را از چالش های اصلی صنعت پرورش زالو نام برد و با تاکید بر اینکه چنین خونی در ایران وجود ندارد، یادآور شد: کشتارگاه ها برای ارائه چنین خونی همکاری ندارند.

ایزدی برطرف این چالش را در تهیه دستوالعمل هایی از سوی سازمان ها و نهادهای مرتبط دانست و گفت: ما برای برطرف این چالش حیوانات سالمی را تهیه کردیم که یا از آنها خونگیری شده و یا ذبه می شوند و در صورتی که این مشکل حل نگردد، این صنعت از رونق خواهد افتاد.

به گزارش خبرنگاران، در سال 2004 میلادی زالوی پزشکی از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا به عنوان یک ابزار پزشکی مورد تایید نهاده شد و در اتحادیه اروپا نیز با توجه به عملکرد دارویی ترکیبات فعال زالوی پزشکی، این جانور به عنوان یک فرآورده دارویی مورد حمایت قرار گرفته است، به طوری که در کشورهای غربی فراوری زالوی طبی به صنعت فعال تبدیل شده است و تجارت گسترده ای را در بین کشورهای غربی، روسیه، آسیای میانه و جنوب شرقی آسیا دارد.

زالوی طبی جزو نرمتنان است که در طبیعت به عنوان انگل حیوانات به ویژه پستانداران تلقی می گردد؛ چرا که از خون آنها تغذیه می نماید، ولی بعد از شناسایی جنبه های درمانی زالو برای انسان از آن به عنوان یک روش درمانی برای درمان بعضی از بیماری های انسانی به کاربرده می گردد.

اثر درمانی زالو در بزاق دهان آن است؛ چراکه بزاق دهان زالو حاوی مواد موثره متعددی است که مهمترین آن ماده ضد انعقاد خون به نام هیرودین است و موجب عدم لختگی و رقیق شدن خون می گردد و باعث باز شدن گرفتگی رگ ها شده و خون رسانی به مغز و دیگر اعضای بدن را افزایش می دهد.

علاوه بر آن دانشمندان در براق زالوها بیش از 100 نوع ماده دیگر را با اثرات درمانی گوناگون کشف نموده اند که در هنگام گزش در خون تزریق می گردد.

به کارگیری در جراحی قلب و پیوند اعضا، گرفتگی رگ های قلب، گرافت های پوستی و زیبایی پوستی، بیماری مفاصل، آرتروز، تقویت سیستم ایمنی بدن، گرفتگی عروق مغزی و برطرف انواع عفونت ها از جمله کاربردها و استفاده از زالوی طبی است.