اندیشکده روسی، جهان چند قطبی در مجموعه اوراسیای بزرگ - هولی

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، ساختار چند قطبیِ نوینی در حال شکل گیری است که در آن بیشتر کشورها تلاش می کنند تا به طور قابل توجهی در آن سهیم شوند. منطقه آمریکای لاتین و حوزه کارائیب، با توجه به سابقه کشورهای بزرگ این منطقه مانند برزیل، آرژانتین، شیلی و مکزیک نیز خواستار تأثیرگذاری بر ساختار جدید هستند. در این رابطه اندیشکده روسیِ باشگاه مباحثه والدای مقاله ای را به قلم رولدان وازکز، مدیر مطالعات معاصر اوراسیا در شورای روابط خارجی آرژانتین منتشر کرده است.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و جهان را در کانال تلگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

وازکز در مقدمه این مقاله می نویسد: جهان نیاز به یک تنظیم مجدد فوری دارد. به طور کلی با فرایند رو به افزایش انتقال قدرت از مرکز به حاشیه، سطح و ساختار جهان به طور مداوم تغییر می کند. ما دیگر در یک جهان تک قطبی و یا حتی دوقطبی نیستیم. ساختار جهان به سرعت به یک چند قطبی تبدیل و ظرفیت ها بین چندین قدرت ملی و چندملیتی توزیع می شود. این فرایند با کاهش تأثیر سازمان های چندجانبه در موضوعات جهانی همراه است.

وی اضافه می کند: متأسفانه تغییراتی که ما در حال حاضر شاهد آن هستیم، برای بهتر شدن نیست. از نظر دموکراسی، آزادی و برابری اجتماعی، یک وخامت فزاینده ای در جهان وجود دارد. تخریب دموکراسی یک پدیده جهانی است و بعضی رهبران انتخاب شده به تدریج دموکراسی ها را از درون فرسوده کرده اند. سیاستمدارانی که در ابتدا از طریق انتخابات دموکراتیک به قدرت رسیده اند، به سیاست ها و شیوه های استبدادی روی آوردند.

کارشناس آرژانتینی، ادامه می دهد: اما درباره روابط غرب و شرق نیمکره ها باید گفت که از مدت ها قبل، روابط فراآتلانتیکی بین ایالات متحده آمریکا و اروپا با بعضی فشارها در دوره ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش، آسیب دیده است. دولت اوباما اهمیت این رابطه را تشخیص داده بود، اما هیچگاه آن را به عنوان یک اولویت فوری مطرح نکرد. طی چهار سال گذشته نیز دونالد ترامپ، به عنوان رئیس جمهور آمریکا فشار بیشتری را بر روابط با اتحادیه اروپا وارد کرد و ناتو را منسوخ شده خواند. جو بایدن به عنوان رئیس جمهور منتخب نیز وعده داده که برای تقویت دموکراسی ایالات متحده آمریکا و تجدید اتحاد های سنتی، گام های فوری بردارد.

وی معتقد است: روابط بین واشنگتن با کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب نیز از یک بی تفاوتی در حال رشد و بعضی سوء تفاهمات بزرگ در طول چند سال گذشته آسیب دیده است. انتظارت بر این است که با روی کار آمدن بایدن، بهبودی در این روابط حاصل شود، از آنجایی که وی بارها ضرورت توجه واشنگتن به گسترش تعاملات با پویاترین مناطق جهان را اعلام کرده است.

چند قطبی مشارکتی به جای رقابتی

به اعتقاد نویسنده، در نیمکره شرقی، چین قدرت خود را نه تنها از نظر اقتصادی، بله از نظر ژئوپلیتیک نیز گسترش داده است و سیار کشورها نیز به عنوان مدعیان جدید قدرت ظاهر شده اند، در حالی که درگیری های قدیمی و جدی همچنان فضای بین الملل را تیره می کند. ما در راه رسیدن به جهان چندقطبی هستیم که روز به روز با افزایش نفوذ بازیگرانی مانند ترکیه، ایران و هند، همچنین به همراه روسیه و چین که در مجموع به فضای اوراسیا تعلق دارند، پیچیده تر می شود. ما می توانیم این مجموعه را اوراسیای بزرگ بنامیم.

این جهان چندقطبی لزوماً رقابتی نیست، بلکه به جای آن یک جهانی نسبتاً مشارکتی است. بحران کووید-19 واقعیت اجتناب ناپذیر جهانی شدن را به ما نشان داده است، چه در اثرات مثبت و چه در تأثیرات منفی آن. در این شرایط، بی تأثیری و یا ناکارآمدی بعضی سازمان های بین المللی مانند سازمان بهداشت جهانی در برابر این همه گیری بیشتر اثبات شده است.

وی می افزاید: با این وجود، از آنجایی که ما به اهمیت چندجانبه گرایی برای رسیدگی به چالش های جهانی مانند تغییرات آب وهوایی، تروریسم و قوانین بهتر برای تجارت جهانی یا توسعه اجتماعی پی می بریم، باید راه های طراحی مجدد و بهتر سازوکارهای حاکمیت جهانی را در نظر بگیریم. ما باید روی نوسازی تدریجیِ چندجانبه گرایی، از طریق چارچوب های غیررسمی تر مانند گروه 20، گروه 7 و یا بریکس، همچنین جامعه مدنی، کار کنیم. همه آنها می توانند در تصمیم گیری ها درباره موضوعات مورد علاقه جهانی مانند آب و هوا، تجارت، حقوق بشر و امنیت سهیم و تأثیرگذار باشند. همچنین یک روابط فرا منطقه ای بین بلوک های کشورها، مانند اوراسیا، آمریکای لاتین و کارائیب می تواند مسیری برای اتصال فوری باشد.

در این مقاله آمده است: آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل اخیراً هشدار داد که بیماری همه گیر کووید-19 تهدید قابل توجهی برای صلح و امنیت بین المللی است. بیماری همه گیر به ما نشان داده است که درگیری ها به عنوان نتیجه چنین شوکی، ناپدید نمی شوند. برعکس، آنها ادامه می یابند و در بعضی موارد بدتر هم می شوند یا حتی خود را در تنش های شدیدتر نمایان می کنند. بیماری کووید-19 همچنین خطر خشونت و بی ثباتیِ میان دولت ها را افزایش داده است.

کارشناس آرژانتینی معتقد است: دو منطقه آمریکای لاتین و اوراسیا نیز از این قاعده مستثنی نبودند. در آمریکای لاتین، این بحران پیامدهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی داشته است. همچنین در اوراسیا نیز ما شاهد تأثیرهای سیاسی بحران بر نظم داخلی بعضی کشورهای منطقه مانند بحران طولانی مدت بلاروس یا احیای درگیری هایی مانند قره باغ بودیم.

وی ادامه می دهد: با این حال، آمریکای لاتین و کارائیب در توافق نامه های منطقه ای برای حفظ صلح، امنیت و خلع تسلیحات هسته ای در جهان پیشگام بوده اند. برای یک مدت زمان طولانی هیچ درگیری مسلحانه ای بین کشورهای منطقه وجود نداشت. بنابراین آمریکای لاتین و کارائیب باید در طراحی دوره جدید در روابط بین الملل، مشارکت داشته باشند، زیرا این یک سنت طولانیِ تلاش برای کمک به صلح و امنیت بین المللی، نه تنها در سطح منطقه، بلکه در کل جهان است.

کارشناس آرژانتینی در انتها تأکید می کند: استقرار مجدد جهان باید مبتنی بر همکاری بر اساس منافع متقابل، با هدف دستیابی به استانداردهای بهتر زندگی برای هر فرد در فضای آزادی، دموکراسی و احترام به حقوق بشر باشد.