فرایند واگذاری طرح های نیمه تمام به بخش خصوصی ناامیدکننده است - هولی

آنچه بیشتر از همه سبب نگرانی می شود کمبود اعتبار بودجه ای در سال های گذشته است که این شرایط در سال 1399 هم ادامه خواهد داشت. در سال های گذشته با تزریق بودجه قطره چکانی به پروژه های انبوه نیمه تمام، دوره ساخت این پروژه ها طولانی شده است. براساس آمار در دسترس حدود 65 درصد از طرح های تملک دارایی های سرمایه ای ملی در زمان خود به اتمام نرسیده است؛ برخی از این طرح ها طول دوره ساخت 12 سال را تجربه می کنند.

محمدرضا انصاری، نایب رئیس اتاق ایران در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران درباره هزینه های دولت می گوید: هزینه ها در لایحه بودجه سال 99 نسبت به سال 98 معادل 4 درصد رشد کرده و از 352 هزار میلیارد تومان به 367 هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین درآمدهای عمومی شامل درآمدهای اقتصادیاتی، حقوق ورودی و سایر درآمدهای دستگاه ها 261 هزار میلیارد تومان است. دولت 106 هزار میلیارد کسری تراز عملیاتی را از فروش اوراق مشارکت، اوراق قرضه و تملک دارایی های اقتصادی جبران خواهد کرد.

انصاری معتقد است: باید به واقعیت های اقتصاد ایران آگاه باشیم. امروز ما در یک شرایط بحرانی و تحریم شدید به سر می بریم؛ درآمد دولت پایین آمده، امکان صادر کردن نفت وجود ندارد و اقتصاد کشور در شرایط رکود به سر می برد. در چنین شرایطی میزان اقتصادیات قابل وصول دولت برخلاف ادعاها کاهش پیدا می کند و نمی تواند حتی بخشی از هزینه هایش را تأمین کند. ساده ترین راه برای حل این مشکل استقراض از بانک مرکزی یعنی دست بردن در منابع بانک مرکزی و استقراض پول، فروش اوراق است.

انصاری معتقد است: در شرایط حاضر انتشار اوراق متعدد شاید از ظرفیت هایی باشد که دولت باید از ان استفاده کند و اجازه ندهد بودجه بخش عمرانی به کل قربانی شرایط موجود اقتصادی شود، همان کاری که سال های قبل هم انجام می داد. اگرچه برخی آن را آینده فروشی یا تورم زا می دانند ولی دولت چاره ای جز انتشار اوراق متعدد ندارد.

او ادامه می دهد: دولت نمی تواند هزینه بودجه ها را برای سال آینده به خوبی مدیریت کند؛ یا شاید این دولت نتواند هزینه ها را به درستی مدیریت کند. در چنین شرایطی تنها هزینه ای که قربانی وضع موجود می شود بودجه عمرانی کشور است.

به گفته انصاری اگرچه بودجه عمرانی سال 1399، رشد 12 درصدی دارد اما با توجه به اینکه در سال 1398، این بودجه محقق نشد، بار دیگر نگرانی ها درباره عدم تحقق آن وجود دارد.

انصاری می گوید: اگرچه از ابتدای دولت یازدهم رویکرد تازه ای برای تخصیص اعتبارات عمرانی براساس اولویت بندی طرح ها و پیشرفت فیزیکی آنها اعمال شده، اما به دلیل بالا بودن تعداد پروژه های نیمه تمام، مسائل اقتصاد ملی و بودجه حوزه عمرانی همچنان درگیر مسائل جدی است. برخی مهمترین روش حل مسئله را استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی در تکمیل پروژه ها می دانند.

یکی از چالش های اصلی دولت چگونگی اتمام طرح های نیمه تمام است و حالا دولت دوازدهم درگیر این مسئله است. شورای اقتصاد، طبق آیین نامه ماده 27، به دولت اجازه داده که بخشی از پروژه ها و طرح های نیمه تمام خود را به بخش خصوصی واگذار شود؛ اما موانعی بر سر راه است. دولت به دنبال این است تا با قانع کردن بخش خصوصی، سرمایه های آنان را برای مشارکت در تکمیل طرح های نیمه تمام کشور جلب کنند.

خردادماه سال 1395 علی عبدالعلی زاده، رئیس کارگروه پیگیری پروژه های نیمه تمام در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران درباره جزئیات واگذاری پروژه های نیمه تمام به بخش خصوصی گفته است: در شورای اقتصاد، طبق آیین نامه ماده 27، به دولت اجازه داده شده که بخشی از پروژه ها و طرح های نیمه تمام، به بخش خصوصی واگذار شود.

او گفته است: دولت می خواهد با سیاست تشویقی بخش خصوصی را برای سرمایه گذاری در این عرصه وارد کند؛ تا پروژه های نیمه تمام تکمیل و به بهره برداری برسد.

حالا انصاری درباره نوع واگذاری ها معتقد است که دولت باید در سازوکار واگذاری طرح ها و پروژه های نیمه تمام تجدیدنظر کند؛ برخی از این طرح ها اصلا توجیه اقتصادی ندارد و فرایند واگذاری ها بسیار ناامید کننده است.

نایب رئیس اتاق ایران ادامه می دهد: اگر در بودجه سال آینده به واگذاری طرح های نیمه تمام به بخش خصوصی توجه شود نتیجه آن 700-800 هزار اشتغال جدید است، ولی متاسفانه توجه کافی به این مسئله نمی شود و هنوز طرح های نیمه تمام به شرایط سابق باقی مانده است.

او دلیل عدم واگذاری ها را هم مشکل دولت و هم مشکل بخش خصوصی می داند: دستگاه های اجرایی مایل به واگذاری ها نیستند. این به سازوکار قویتری احتیاج دارد تا دستگاه اجرایی را وادار به واگذاری طرح ها کند. از طرف دیگر بخش خصوصی سرخورده و ناامید است و امید به آینده ندارد. این کارها احتیاج به نیروی امیدآفرین دارد. بخشی خصصوصی که تا امروز به صورت پیمانکار کار می کرد، می خواهد امروز صاحب طرح شود ولی توان و انرژی این کار را ندارد؛ این مالکیت تحول بزرگی است ولی بخش خصوصی چشم انداز خوبی به آینده ندارد.