خبرنگاران درباره اکبر عالمی - هولی

فرهنگ معاصر ایران یکی از پدران راستین خود را از دست داد. اکبر عالمی بزرگ مردی فروتن، بسیار باسواد، نوع دوست و عاشق شاگردانش بود. هرجا آنها بودند، او پشت و پناه شان بود. جمله معروفی داشت که کاری کنید، منِ معلم به شما افتخار کنم و من بگویم شما شاگرد من بوده اید، نه آنکه شما افتخار کنید که من استادتان بوده ام. او در عرصه فرهنگی این مملکت، بسیار آدم ساخت؛ نمی گویم، فیلم ساز و کارگردان و مسوول لابراتور و انیماتور و استاد دانشگاه درجه یک تربیت کرد، او آدم تربیت کرد. عالمی، شوخ و بذله گو بود اما در تدریس و کارگردانی بسیار جدی بود. او همیشه مسوولیت ما را به همه مان گوشزد می کرد که نقش خودتان در زندگی را درست انجام دهید، چون باید بسپارید و بروید. او توانست آدم مفیدی برای فرهنگ این مملکت باشد. اگر از شخصی جمله خوبی می شنید، آن را می نوشت و مقابلش تبزرگ می کرد زیرا به معنای واقعی کلمه تشنه یادگیری بود. ما دیگر آدم های اینجوری نداریم. نه اینکه نیستند اما آنقدر کمیاب اند که دلم برای نسل امروز و آینده که از درک او و نسل او محروم خواهد بود، می سوزد.این سخنان مهرداد اسکویی، مستندساز و شاگرد اکبر عالمی است که به تازگی در گفت و گو با خبرنگاران بیان داشته است.

مهرداد اسکویی؛ مستند ساز و شاگرد اکبر عالمی

اکبر عالمی متولد 18 تیر 1324 خورشیدی در اهواز مجری و کارشناس تلویزیون، استاد دانشگاه تربیت مدرس و کارگردانی بود که بیشتر کارهای وی در ژانر مستند عرضه شده اند. او فارغ التحصیل رشتهٔ سینما از دانشکده هنرهای دراماتیک و دارای مدرک دکتری سینما از انگلیس است. وی از 1379 تا 1386 خورشیدی عضو فرهنگستان هنر و فرهنگستان زبان و ادب فارسی بوده است.

اکبر عالمی اصالت دامغانی دارد اما به فراخور شغل پدرش که دامپزشک بود و به شهرهای مختلف سفر می کرد. او 2 ساله بود که به محله معصوم زاده دامغان و زادگاه پدری اش بازگشت. او سال ها بعد به عشق سینما راهی تهران شد و رشته رادیو تلویزیون را در دانشکده هنرهای دراماتیک خواند و کارشناسی ارشد را در رشته سینما از دانشگاه تربیت مدرس گرفت و سپس مدرک دکتری سینما را از کشور انگلیس گرفت و به ایران بازگشت.

او همچنین مدتی ریاست لابراتوار وزارت فرهنگ و آموزش عالی و مسوولیت لابراتوارهای سازمان صدا و سیما را نیز عهده دار بود و مانع از نابودی این آرشیوهای مهم شد.

اکبر عالمی و سینما

عالمی تجربه بازیگری را با فیلم بابا نان داد در 1351 خورشیدی در کارنامه اش دارد و بخش مهمی از فعالیت های هنری وی را باید در سینمای مستند جست وجو کرد؛ او در کارنامه خود ساخت ده ها مستند را دارد که در میان آن یک نام بیش از بقیه جلوه می کند. مستند مروارید خلیج فارس اثر ماندگار اکبر عالمی است که به طور غیرمستقیم موضوع ایرانی بودن این خلیج فارس را مطرح می کند تا پایانی بر ادعاهایی باشد که از طرف بعضی کشورهای منطقه مطرح می شود. عالمی درباره این اثر می گوید: مستند مروارید خلیج فارس را به نوعی می توان مستند صنعتی محسوب کرد، زیرا در آن به پیشرفت های استان بوشهر اشاره شده و از سوی دیگر به گونه ای کاملاً ظریف به این موضوع تأکید داشته ام که خلیج فارس متعلق به ایرانیان است. من تلاش نکردم صریح و به گونه ای به ایرانی بودن خلیج فارس اشاره کنم که گویی از تحریف نام آن دلواپس شده ایم. کار من بر مبنای تبلیغات غیرمستقیم است.

مجموعه 5 قسمتی نوابغ عکاسی درباره تاریخ عکاسی یکی دیگر از مستندهای ماندگار اکبر عالمی است که از شبکه مستند سیما پخش شد. ساخت نزدیک به 30 فیلم مستند برای صنایع داروسازی، پتروشیمی، نساجی و چوب به زبان های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیولی، آلمانی، ایتالیایی، عربی از دیگر کارهای او هستند.

اکبر عالمی و تلویزیون

اکبر عالمی در دهه 70 خورشیدی مجری و کارشناس برنامه هنر هفتم بود که به عقیدهٔ بسیاری، اثرگذارترین برنامهٔ تلویزیون در ارتباط با سینما بوده است به طوریکه بسیاری از مردم، عالمی را با برنامه هنر هفتم به یاد می آورند. در روزگاری که تلویزیون تنها 2 شبکه داشت و برخلاف امروز برنامه های متنوعی از آن پخش نمی شد، برنامه ای تخصصی به نام هنر هفتم روی آنتن رفت و توجه بسیاری از علاقه مندان به سینما را به خود جلب کرد. هنر هفتم در آن سال ها به پخش فیلم های مهم و متفاوتی از تاریخ سینما می پرداخت و شاید بتوان گفت این برنامه آغازکننده جریان جدیدی در تلویزیون بود تا برنامه های تخصصی سینمایی وارد جعبه جادو شود.

اکبر عالمی مجری برنامه آن روی سکه

هنر هفتم شب های جمعه روی آنتن می رفت و همه دانش آموزان، دانشجویان و کارمندان فرصت داشتند تا نیمه شب بیدار بمانند و فیلم های برتر سینمایی را از قاب شبکه یک سیما ببینند. مجری این برنامه پرطرفدار زنده یاد اکبر عالمی بود که با اجراهای بسیار خوبش توانست بسیاری از مخاطبان و علاقه مندان به سینما و تلویزیون را پای تلویزیون بنشاند.

عالمی در گفت وگویی دیگر، سال ها پیش درباره اجرای خود در برنامه هنر هفتم چنین گفت: به دلیل اینکه در هنرهفتم گرداننده برنامه و مجری بودم، باید کمتر حرف می زدم، چرا که همیشه معتقدم میزبان حق ندارد، بیشتر از مهمان در سفره دستش را دراز کند و همیشه باید بیشترین زمان را به مهمان داد؛ بنابراین ما هم بیشترین زمان را به مهمانان برنامه اختصاص می دادیم. شخصاً به عنوان مجری برای هر قسمت از برنامه هنرهفتم گاه ده ها کتاب مطالعه می کردم تا بتوانم برنامه را به خوبی هدایت کنم.

اکبر عالمی در برنامه هنر هفتم

اکبر عالمی و تدریس و تالیف

عالمی علاوه بر حضور در تلویزیون به عنوان کارشناس و مجری و همچنین فعالیت سینمایی، سابقه طولانی هم در نگارش مقاله و کتاب داشت. قدرت واژگان فرهنگنامه ای به زبان انگلیسی از انواع واژگان تخصصی هنرهای مختلف اعم از هنرهای تجسمی، سینما، عکاسی، تلویزیون و تئاتر، به همراه توضیح و تفسیر آن ها، تمهیدات سینمایی کتابی در 4 بخش که به جلوه های ویژه سینمایی می پردازد، فرهنگ جامع انیمیشن کتابی پیرامون اصطلاحات معمول بین انیماتورها و به طور کلی دربارهٔ تعابیر و اصطلاحات علمی انیمیشن که زیر نظر اکبر عالمی و به وسیله فرناز خوشبخت تألیف شده ، ترجمه کتاب ظهور، در عکاسی و سینما اثر سی آی و آر آی جاکوبسن از مجموعه آثار قلمی عالمی می توان نام برد.

اکبر عالمی و درگذشت بر اثر کرونا

اکبر عالمی 10 مهر 1399 برای ساخت یک مستند راهی بیمارستانی شده بود که با وجود رعایت پروتکل های بهداشتی، او و سه همکار دیگرش به بیماری کرونا مبتلا شدند.[7] او با بدتر شدن بیماری، در بیمارستان بستری شد و با دستگاه، تنفس می کرد. او در گفت وگوی کوتاهی که 15 مهر داشت بیماری اش را این گونه توضیح داد: برای فیلمبرداری مستندی با سه نفر دیگر از همکارانم به یکی از بیمارستان های تهران رفته بودیم و اگرچه تمام موارد ضروری را رعایت کردیم اما با این حال هر چهار نفر به کرونا مبتلا شدیم. با این حال امیر سرایی مقدم، خواهرزاده او روز گذشته گفت: طبیعت ویروس کرونا به گونه ای است که نمی توان با اطمینان کامل گفت که فرد کجا و چگونه به آن مبتلا شده است. دو روز پیش از بستری شدن آقای عالمی، برای ساخت مستندمان به بیمارستان رفته بودیم و البته ایشان حدود 12 روز پیش برای حضور در یک جلسه دفاع به دانشگاه رفته بودند. طبیعتا به طور قطع و یقین نمی توان گفت در کدام یک از این مکان ها به کرونا مبتلا شده اند.

انتها اکبر عالمی بامداد 22 مهر 1399 خورشیدی در 75 سالگی درگذشت. اردشیر عالمی، فرزند او در صفحه اینستاگرام خود نوشت:پدر رفت؛ فقط پدر من نبود، پدر چند نسل ایران بود؛ تأثیر وجودش تا سال ها باقی خواهد ماند.

اکبر عالمی و پسرش اردشیر

ابراهیم حاتمی کیا کارگردان سینما نیز خود را شاگرد ابراهیم عالمی می داند و معتقد است که سینمای ایران بزرگ استاد سینمایش را از دست داد. این کارگردان در بخشی از نوشتار خود به خاطرات سال های دور با عالمی گریزی می زند و به 1359 خورشیدی اشاره می کند که خودش جوانی 19 ساله بوده و عاشق فیلمبرداری و در ادامه می نویسد: برای اولین بار در کلاس های فیلمسازی شرکت کردم و شدم شاگرد استاد اکبر عالمی. دلچسب ترین کلاس های فیلمسازی. او با کیف چرمی بزرگی وارد کلاس می شد و همچون شعبده بازان یکی یکی از کیف اسلاید و کتابی و ابزاری بیرون می کشید و ساعت ها به شیوه سمعی و بصری شاگردان را سِحر می کرد. استاد به من جسارت داد و من در زیرزمین خانه، فیلم سوپر 8 را که 15 متر طول داشت، ظاهر کردم. باوری که استاد به ما می داد از جنس سحر بود. او ایمانی می داد که فراتر از تکنیک بود.

منابع:

1.گفت وگوی اختصاصی خبرنگاران با مهرداد اسکویی؛23 مهر 1399

1.زندگینامه اکبر عالمی؛ همشهری آنلاین

2.مردعالم سینما. روزنامه ایران. 14 اسفند 1393.

3.در بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (سوره سینما)

4.کتاب قدرت واژگان اثر اکبر عالمی

5.کتاب تمهیدات سینمایی اثر اکبر عالمی

6.کتاب فرهنگ جامع انیمیشن اثر اکبر عالمی

7.یادداشت ابراهیم حاتمی کیا در سوگ الکبر عالمی روزنامه اعتماد 23 مهر 1399

8. منبع عکس ها صفحه اینستاگرام اکبر عالمی و اردشیر عالمی است.