انجام مراسم تغذیه آتش مقدس 1500 ساله زرتشتیان یزد در روزهای کرونایی - هولی

تغذیه آتش 1500 ساله یکی از مراسم هایی است که همه روزه با فرآیند خاصی به وسیله موبدان انجام می گردد. اما، این روزهای کرونایی یکی از موبدان در خلا جمعیت و به تنهایی این مراسم را انجام می دهد و گاتا خوانی که بخشی از این مراسم است انجام نشده و صدای ضبط شده آن در فضای خلوت و خالی از جمعیت آتشکده طنین انداز می گردد.

تغذیه آتش هر روز به وسیله موبدان برگزار می گردد و در این مراسم، آتش را با مواد خوش بونماینده و ضدعفونی نماینده ای مانند اسفند، عود و کندر و هر آنچه بوی خوش تغذیه می نمایند و با چوب درختانی مانند زردآلو بعضی از میوه ها آتش را دوباره جانی تازه بخشیده و اجازه خاموش شدن آن را نمی دهند. در این حین، بوی خوش آتش و عنبر و اسفند و سایر مواد در فضای آتشکده تا نیمه های خیابان می پیچد و هر رهگذری متوجه مراسم تغذیه آتش می گردد.

آتش 1500 ساله یکی از مهمترین جاذبه های این آتشکده است اما مسئله مهمتر همین شیوه نگهداری و پاسبانی آتش است که طی سالهای دور تا به امروز صورت گرفته و این آتش مقدس را حفظ نموده است.

البته بد نیست که ماجرای این آتش 1500 ساله را هم تداعی کنیم، اصلا ماجرای این آتش چیست؟ شاید قبل از پاسخ دادن به این سئوال بهتر باشد تا مروری بر اهمیت آتش داشته باشیم چرا که در سالهای بسیار دور برای روشن کردن آتش، وسایلی مانند کبریت در اختیار نبود و به همین منظور آتشی را همیشه در یک مکان روشن نگه می داشتند تا مردم بتوانند روزانه گلی (بخشی کوچک از چوب ذغال شده و روشن از آتش) را از آن برداشته و اجاق خانه خود را روشن نمایند که به این مکان آتشکده یا خانه آتش می گفتند.

وظیفه آوردن آتش از آتشکده هم بر عهده فرزندان خانواده بود، به همین علت خانواده ای که فرزند نداشت، اجاقش خاموش یا به عبارتی کور بود که امروزه این پیشینه، ریشه ضرب المثل ایرانی (فلانی اجاقش کور است) هم محسوب می گردد لذا یکی از آرزوهای شیرین برای هر خانواده این جمله بود اجاقت سبز باد.

ذات آتش، گرد آن نشستن است و همین به مرور زمان، آتشکده ها را به مکانی برای گردهمایی و برگزاری جشن ها و آیین های مذهبی ایرانیان باستان تبدیل کرد و اکنون هم علاوه بر ظرفیت مذهبی در بین زرتشتیان به اسم ظرفیتی فرهنگی و تاریخی در صنعت گردشگری مورد بهره برداری قرار گرفته است.

ساختمان کنونی آتشکده یزد که البته در لیست آثار ملی ایران هم به ثبت رسیده، در آبان 1313 با سرمایه یک زرتشتی پارسی به نام همابائی بر قطعه زمینی که از سوی چند تن از زرتشتیان ایران از جمله برادران امانت به یاد فوت پدرشان اردشیر مهربان رستم امانت وقف شد، ساخته شد. نقشه این بنای تاریخی به وسیله مهندسان پارسی کشیده شده و معماری آن گویای شباهتهای بسیاری با بناهای مشترک پارسیان و زرتشتیان در هند است، که ارباب جمشید امانت سرپرستی و نظارت ساخت این بنا را برعهده داشت.

وی در خاطرات خود نوشت که برای جلب توجه پارسیان هندوستان پنج بار به آن دیار سفر نموده است. چهار بار با کشتی های بخار روی آب های خروشان اقیانوس هند و یک بار پیاده و با شتر در ریگزارهای بلوچستان ایران و پاکستان تا پایان انجمن پارسیان هند، پرداخت هزینه ساختمان آتش ورهرام یزد را پذیرفته اند.

آتشی که درون این آتشکده می سوزد، بیش از 1500 سال است که روشن مانده و این آتش، فروزه ای است از آتش آتشکده کاریان در لارستان که به عقدای یزد آورده شد و نزدیک به 700 سال در آنجا روشن نگه داشته شد و سپس این آتش، در سال 522 خورشیدی از عقدا به اردکان برده شد و نزدیک به 300 سال هم در ترک آباد بود و در سال 852 خورشیدی از ترک آباد به یزد آورده و نگهداری شد. نخست در محله ای به نام خلف خان علی در خانه یکی از موبدان عظیم به نام موبد تیرانداز آذرگشسب نگهداری میشد و در سال 1313 پس از ساخته شدن این آتشکده، به درون آن برده شد.