اجرای طرح گردشگری آشوراده با الزامات محیط زیستی - هولی

علی سلاجقه در نشست آنالیز مصوبات سفر ریاست جمهوری به استان گلستان (لایروبی کانال آشوراده و طرح طبیعت گردی جزیره آشوراده) که با حضور علی محمد زنگانه، استاندار گلستان در سازمان محیط زیست برگزار گردید، اضافه کرد: رئیس جمهور در سفر خود در اسفند سال 1400 به استان گلستان دستوراتی در مورد احیای خلیج گرگان و طرح طبیعت گردی آشوراده داده بود، در راستای این دستورات با کوششهای استاندار و سایر دستگاه ها رهاسازی آب دریا به سمت خلیج به وسیله لایروبی کانال آشوراده رخ داد.

وی با اشاره به کاهش تراز آب خزر گفت: امیدوارم تراز آب خزر به نحوی نباشد که این جریان برعکس گردد اما اگر این اتفاق بیفتد هم می گردد با گشایشی که رخ داده و آب رها شده، با راهکارهایی از اینکه جریان آب برگردد، جلوگیری کنیم.

معاون رئیس جمهور با اشاره به نگرانی هایی که در بحث طرح گردشگری آشوراده وجود داشت، گفت: برای کاهش نگرانی ها و به این جهت که خیال مردم راحت گردد، صندوق ملی محیط زیست به این طرح ورود کرد تا مردم بدانند که محیط زیست پیگیر اجرای مسئله با رعایت تمام الزامات است.

در ادامه این ملاقات، استاندار گلستان با ابراز رضایت از حمایتهای سازمان حفاظت محیط زیست در اجرای این طرح گفت: بخش قابل توجهی از 16 برنامه ای که قرار بود برای احیای خلیج گرگان انجام گردد، اجرا شده و سایر اقدامات احتیاج به همکاری های بین دستگاهی با حضور وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و سایر دستگاه های مرتبط دارد.

علی محمد زنگانه پیرامون اجرای طرح گردشگری آشوراده با الزامات محیط زیستی تاکید نمود: ما همه همت خود را انجام دادیم تا آب در این تالابها جاری گردد. این مطالبه 8 سال طول کشیده و 8 هزار صفحه مطالعه پشت آن بوده است.

استاندار گلستان با بیان اینکه شرایط خلیج گرگان ابر چالشی بود که امکان خشک شدن کامل آن در سالهای 1403 تا 1404 وجود داشت، اضافه کرد: در لایروبی رودخانه های منتهی به خلیج نیز گام برداشتیم و تا به امروز 160 کیلومتر لایروبی اجرا شده است.

وی با بیان اینکه این لایروبی در راستای دستور رئیس جمهور در طرح طبیعت گردی آشوراده بوده است، گفت: در این مسیر از اسکله تا جزیره آشوراده را لایروبی کردیم، به همین دلیل پهنه ای که در کنار بندر ترکمن وجود داشت را در اختیار گرفتیم و یک اسکله تخصصی گردشگری در آنجا احداث کردیم که اکنون با بالا آمدن آب، سطح تراز آب از 25 سانتیمتر عبور نموده است.

طرح طبیعت گردی آشوراده 20 سال در کش و قوس اجرا گیر نموده بود که دولت سیزدهم با اخذ تدابیری مسائل آن را آنالیز و سپس برطرف کرد و اکنون این طرح بعد از گذشت دو دهه با برطرف مسائل فنی و حقوقی و تمدید مجوز ارزیابی زیست محیطی عملیاتی شده است.

جزیره آشوراده با مساحت 680 هکتار در منتهی الیه شرقی پناهگاه حیات وحش میانکاله واقع شده است، این جزیره در جنوب شرقی دریای خزر و در فاصله حدود دو کیلومتری بندر ترکمن واقع شده است، در منتهی الیه شرقی جزیره، روستایی به نام آشوراده و بعلاوه تاسیسات شیلات، اردوگاه تابستانی آموزش و پرورش واقع شده است که قبل از ارتقای سطح منطقه به عنوان پناهگاه دارای مالکیت بودند.

هدف اصلی طبیعت گردی در محیطهای طبیعی واقع در منطقه ها چهارگانه تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست، بهره برداری پایدار از منطقه ها توأمان با حفاظت آنها در بلند مدت است، استفاده طبیعت گردی از جزیره آشوراده از دهه های پیش مطرح و در دهه 80 مورد پیگیری جدی تر مقامات استانی نهاده شد، پس از کوشش های بسیار، در سال 1397 طرح ارزیابی زیست محیطی طبیعت گردی آشوراده تایید و مجوز سازمان حفاظت محیط زیست صادر شد.

در این مجوز، تفرج متمرکز در 22 هکتار از اراضی ملی جزیره به همراه تفرج گسترده در اراضی اطراف آن مورد تصویب نهاده شد و 80 واحد اقامت شبانه و سازه هایی برای کاربری های تفرجی در این مصوبه پیش بینی و سایر کاربری های سنگین تر در بندر ترکمن و خارج از جزیره جانمایی شد.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم و پس از سفر استانی رئیس جمهور به استان گلستان و بازدید از جزیره آشوراده و در راستای اجرای منویات رئیس جمهور مبنی بر ضرورت برطرف مسائل پیش روی اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده، بلافاصله جلسات مستمری به وسیله سازمان حفاظت محیط زیست و با همکاری تنگاتنگ دستگاه های مرتبط از جمله استاندار گلستان برگزار و مسائل مورد آنالیز نهاده شد.

بعد از آن چندین مرتبه بازدید میدانی بابت برطرف مسائل و موضوع حذف فضاهای اقامتی شبانه و احداث فضاهای سرپوشیده ثابت از محدوه اراضی ملی جزیره بود که طرح موضوع و مقرر شد تا با هماهنگی و توافق استاندار گلستان، تفرج متمرکز به ویژه اقامت شبانه از محدوده 22 هکتاری اراضی ملی حذف و در این محدوده فعالیت های مجاز تفرج گسترده انجام و اقامت در قالب اکولاژ در مستثنیات روستای آشوراده با اولویت جوامع محلی صورت گیرد.

به این ترتیب گره چندین ساله اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده در دولت مردمی با همکاری تمام دستگاه های دخیل و البته با رعایت نظرات تخصصی کارشناسان محیط زیست باز شد و امیدواریم با نظارت مکفی در روند اجرای طرح شاهد ساماندهی طبیعت گردی منطقه و بهره برداری پایدار از ظرفیت های آن توأم با حفاظت از سرمایه های زیستی منطقه باشیم.

دولت سیزدهم برای برطرف نواقص این طرح و اجرای آن اقدامات زیادی انجام داد که از جمله آنها ابلاغ مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در سال 1400 مبنی بر لزوم تدوین طرح یکپارچه گردشگری در حوزه جزیره آشوراده (محدوده 22 هکتاری) و بندر ترکمن، اصلاح و تمدید مجوز ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح طبیعت گردی آشوراده در محدوده 22 هکتاری با حذف اقامت شبانه در جزیره، اخذ مصوبه کمیته ملی طبیعت گردی برای اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده، تهیه نقشه های اجرایی و مدل سرمایه گذاری طرح طبیعت گردی آشوراده، انعقاد موافقت نامه با صندوق ملی محیط زیست برای سرمایه گذاری در طرح طبیعت گردی آشوراده با هدف جلوگیری از تصرفات اراضی و...است.